Tímarit lögfræðinga - 01.09.2003, Page 51

hjá því að segja til um staðinn þar sem samningur var gerður eða efndastaðinn,
en það getur í mörgum tilvikum verið erfitt að slá því föstu.78
5.2.2 Einstakar tegundir samninga
Að jafnaði er ekki vandkvæðum bundið að ákvarða hver sé aðalskylda samn-
ings. Þó kann þetta að reynast erfitt í vissum tilvikum.79 Því er það svo að leið-
beiningarregla 2. mgr. 4. gr. á ekki við þegar ekki er unnt að afmarka aðalskyldu
samnings, sbr. 5. mgr. 4. gr. Hún á því aðeins við að unnt sé að afmarka aðal-
skyldu. Að öðrum kosti verður að meta það eftir atvikum hverju sinni á grundvelli
meginreglu 1. mgr. 4. gr. við hvaða land samningur telst hafa sterkust tengsl.80
Hér á eftir verða tekin dæmi um nokkrar algengar tegundir samninga þar sem
reynt getur á þetta álitamál.
5.2.2.1 Útgáfusamningar
Álitamál er hvor aðila innir af hendi aðalskyldu samkvæmt útgáfusamningi.
Sumir fræðimenn, t.d. Ole Lando, telja að ekki sé unnt að ákvarða hver sé aðal-
skylda samnings í þessu tilviki en aðrir hafa haldið því fram, t.d. Allan Philip,
að forlagið inni af hendi aðalskyldu samningsins.81 Niðurstaðan verður engu að
síður sú sama. Ole Lando telur að þungamiðja útgáfusamningsins liggi hjá for-
laginu, það hagnýti höfundarréttinn tæknilega og viðskiptalega og taki að sér að
framleiða, markaðssetja og selja verk höfundarins.82 Af þessu leiði að útgáfu-
samningur hafi sterkust tengsl við landið þar sem aðalstöðvar forlagsins eru
þegar ekki hefur verið tekin bein afstaða til lagavals í samningi. Þannig skipti
ekki máli hvort beitt sé 2. mgr. 4. gr. eða 5. mgr. 4. gr. en síðamefnda ákvæðið
vegi þyngra. Þá skal þess getið að talið hefur verið að 2. mgr. 4. gr. verði einnig
beitt um útgáfusamninga, um aðilaskipti eða notkun á verkum sem gefín eru út
á geisladiski, tónlistarmyndbandi, sem kvikmynd o.s.frv.83
78 Peter Arnt Nielsen: Intemational privat- og procesret, bls. 507 og Mario Giuliano & Paul
Lagarde: OJ 1980 C 282, bls. 20 o.áfr.
79 Sjá Mario Giuliano & Paul Lagarde: OJ 1980 C 282, bls. 22. Þeir benda á að sérfræðinga-
nefndin sem vann að gerð Rómarsamningsins hafi gert sér grein fyrir þessum vanda.
80 Alþt. 1999-2000, A-deild, bls. 702-703.
81 Ole Lando: Kontraktstatuttet. Danske og fremmede lovvalgsregler om kontrakter, bls. 191. Sjá
einnig Allan Philip: EU-IP, bls. 145. Hann telur að fagmaðurinn í sambandinu sé forlagið og það inni
af hendi aðalskyldu samningsins. Sjá hins vegar Erik Siesby: Lærebog i intemational privatret. Kaup-
mannahöfn 1989, bls. 74 o.áfr. Hann bendir á að niðurstaðan kunni að verða önnur hafi forlagið beðið
höfund að semja verk, t.d. ritröð, en þá verði að telja að höfundurinn inni af hendi aðalskyldu samn-
ingsins.
82 Ole Lando: Kontraktstatuttet. Danske og fremmede lovvalgsregler om kontrakter, bls. 315.
83 Peter Arnt Nielsen: Intemational privat- og procesret, bls. 510.
159