Tímarit lögfræðinga - 01.09.2003, Page 67

7.4 EES-réttur
Sú aðalregla gildir samkvæmt 28. gr. EES-samningsins að launþegar hafa rétt
til frjálsrar farar í atvinnuskyni innan EES. í 1. mgr. 18. gr. laga nr. 43/2000 kem-
ur fram að sérreglur um lagaskil í öðrum lögum og reglum sem rekja megi til EES
skuli ganga framar ákvæðum laganna að svo miklu leyti sem þær fá ekki
samrýmst þeim. Dæmi um réttarheimildir EES-réttar á sviði vinnuréttar sem
ganga framar lögum nr. 43/2000 eru annars vegar reglugerð ráðsins 1408/71/
EBE um beitingu almannatryggingareglna gagnvart launþegum og fjölskyldum
þeirra sem llytjast milli aðildarríkja144 og hins vegar tilskipun Evrópuþingsins og
ráðsins 96/71/EB um störf útsendra starfsmanna í tengslum við veitingu þjónustu.
Markmið tilskipunar 96/71/EB er að tryggja að starfsmenn fyrirtækja sem
sendir eru til starfa tímabundið til annarra aðildarríkja njóti sambærilegra starfs-
kjara og launafólk sem starfar að jafnaði í gistiríkinu. Einnig er tilgangur tilskip-
unarinnar sá að mæla fyrir um skýrari lagaskilareglur en mælt er fyrir um í
Rómarsamningnum. Þar er því að finna ófrávíkjanlegar reglur sem eiga að
tryggja útsendum starfsmönnum lágmarks réttarvemd. Það eru helst 3. gr. sem
fjallar um ráðningarskilmála og atvinnuskilyrði og 6. gr. sem gildir um lögsögu
sem þýðingu hafa í tengslum við lagaskil á sviði samningaréttar.145
Tilskipun 96/71/EB var innleidd í íslenskan rétt með lögum nr. 54/2001 um
réttarstöðu starfsmanna sem starfa tímabundið á íslandi á vegum erlendra fyrir-
tækja. í 3. gr. laganna er lagavalsregla. Þar kemur fram í 1. mgr. 3. gr., sem varðar
starfskjör, að sendi fyrirtæki starfsmann hingað til lands í skilningi laganna gildi
tiltekin íslensk löggjöf um starfskjör hans og reglur settar á grundvelli hennar, án
tillits til erlendrar löggjafar sem að öðru leyti gildir um ráðningarsamband hans
og hlutaðeigandi fyrirtækis. Samkvæmt 2. mgr. 3. gr. gildir ákvæði 1. mgr. 3. gr.
með fyrirvara um betri starfskjör starfsmanns samkvæmt ráðningarsamningi við
hlutaðeigandi fyrirtæki eða samkvæmt kjarasamningi eða löggjöf í því ríki þar
sem hann starfar að jafnaði. Ákvæði 5. gr. varðar vamarþing. Þar kemur fram að
starfsmaður erlends fyrirtækis geti höfðað mál hér á landi vegna vanefnda
vinnuveitanda á skyldum sínum samkvæmt ákvæðum 3. og 4. gr. laganna.
8. ÓFRÁVÍKJANLEGAR REGLUR
8.1 Almennt
f 7. gr. ræðir um ófrávíkjanlegar reglur lagaskilaréttar á sviði samningaréttar.
Ákvæði 1. mgr. varðar ófrávíkjanlegar reglur þriðja ríkis en 2. mgr. fjallar um
144 Reglugerð ráðsins 1408/71/EBE hefur að geyma reglur um álitaefni varðandi lagaval á sviði
almannatrygginga, m.a. um launþega sem flytjast milli aðildarríkja. Ekki er þó ástæða til að rekja
efni þessarar tilskipunar nánar hér enda hefur hún ekki að geyma neinar lagavalsreglur um
ráðningarsamninga og hefur því ekki áhrif á beitingu 6. gr. laga nr. 43/2000.
145 Sjá almennt um tilskipun 96/71/EB Ruth Nielsen: Festskrift til Ole Lando. Kaupmannahöfn
1997, bls. 237-257. Sjá nánar um tilskipunina í tengslum við lagaskil á sviði samningaréttar
Lennart Pálsson: Romkonventionen, bls. 88-90; Peter Arnt Nielsen: Intemational privat- og
procesret, bls. 525 og Torben Svenné Schmidt: Intemational formueret, bls. 233-234.
175