Tímarit lögfræðinga - 01.09.2003, Síða 72

8.3 Ófrávíkjanlegar reglur dómstólsríkis
I 2. mgr. 7. gr. er svo fyrir mælt að ekkert í lögunum takmarki beitingu ófrá-
víkjanlegra reglna íslensks réttar, ef mál er rekið hér á landi, óháð því hvers
lands lögum á annars að beita um samninginn. Með þessu er ófrávíkjanlegum
reglum í íslenskum rétti gefið sérstakt vægi, þannig að þær takmarkanir sem
fram koma í 2. málsl. 1. mgr. 7. gr. eiga ekki við. Eru einkum hafðar í huga regl-
ur um hringamyndun, neytendavernd, samkeppni og reglur um flutninga, sem
eru ófrávíkjanlegar, óháð því hvers lands lögum á annars að beita um ágreining-
inn.161
Ráða má af orðalagi greinarinnar að hún tekur bæði til ófrávíkjanlegra
íslenskra reglna að einkarétti og opinberum rétti. Af reglunni leiðir að íslenskum
dómstólum ber að beita ófrávrkjanlegum reglum íslensks réttar án tillits til þess
hvers lands lögum á annars að beita um samninginn. Sem dæmi um reglur sem
ætla má að íslenskir dómstólar myndu beita að vissu marki er löggjöf á sviði
vinnuréttar, húsaleigulög, vátryggingasamningalög og 36. gr. samningalaga.
Þá er það viðtekin skoðun að fara skuli varlega í beitingu 2. mgr. 7. gr., hvort
heldur með því að viðurkenna að reglur séu alþjóðlega ófrávrkjanlegar eða með
þvr að túlka ófrávrkjanlegar reglur r dómstólsrrkinu sem alþjóðlegar ófrávtkjan-
legar reglur.162 Verði reglunni beitt í of rrkum mæli getur orðið erfiðara að ná
markmiði alþjóðlegs einkamálaréttar um samræmda réttarframkvæmd.
9. REGLUR UM EFNISLEGT OG FORMLEGT GILDI SAMNINGS
9.1 Tilvist og gildi samnings
Samkvæmt 1. mgr. 8. gr. skal ákvarða tilvist og gildi samnings, eða einstakra
ákvæða samnings, samkvæmt þeim lögum sem eiga myndu við um sanrninginn
samkvæmt lögunum ef samningurinn eða einstök ákvæði hans væru gild. Af
reglunni leiðir að úrlausn þess, hvort samningur telst kominn á og hvort fyrir
hendi séu einhverjar ógildingarástæður, fer eftir lögum þeim sem gilda eiga um
samninginn.163 Astæða þess að vrsað er til einstakra „ákvæða“ er sú að ágrein-
ingur getur verið utn eitt tiltekið ákvæði samnings, t.d. um lagaval.164
Þegar t ákvæðinu ræðir um tilvist samnings verður að leggja til grundvallar
reglur I. kafla samningalaga nr. 7/1936, en hvað varðar gildi samnings verður að
161 Mario Giuliano & Paul Lagarde: OJ 1980 C 282, bls. 26 og Alþt. 1999-2000, A-deild, bls.
705.
162 Sjá t.d. Torben Svenné Schmidt: Intemational formueret, bls. 243 og Peter Arnt Nielsen:
International privat- og procesret, bls. 540.
163 I greinargerð með frumvarpi til laga nr. 43/2000 er sem dæmi tekið til skýringar 1. mgr. 8. gr.
að norsk lög eigi við um samning samkvæmt lögunum. Þar segir að væri því haldið fram að
samningurinn hefði ekki komist á, t.d. vegna samþykkisskorts, nauðungar eða annarra atvika, leiddi
reglan til þess að beita ætti norskum lögum við úrlausn þess álitaefnis. Sjá Alþt. 1999-2000, A-
deild, bls. 705.
164 Mario Giuliano & Paul Lagarde: OJ 1980 C 282, bls. 27.
180