Tímarit lögfræðinga


Tímarit lögfræðinga - 01.09.2003, Side 85

Tímarit lögfræðinga - 01.09.2003, Side 85
ekki andstæð ordre public. Reglan er talin gilda sem almenn lagaskilaregla hér á landi á öllum sviðum alþjóðlegs einkamálaréttar. Þetta er undantekningarregla sem beita verður af varfæmi og eingöngu þegar veigamikil rök standa til þess. Ákvæði 16. gr. felur í sér hefðbundinn ordre public fyrirvara sem finna má í flestum samningum af þessu tagi. Það leiðir hins vegar af því orðalagi ákvæðis- ins - að lög tiltekins lands teljist „augljóslega“ andstæð góðum siðum og alls- herjarreglu hér á landi - að einungis ber að beita reglunni að sérstaklega veiga- mikil rök mæli til þess. Ætla verður að ákvæðið leggi þær skyldur á herðar dóm- stóli að rökstyðja sérstaklega beitingu reglunnar.218 Skilyrði þess að beitingu erlendrar reglu verði hafnað með vísan til þess að hún brjóti í bága við ordre public er að hún leiði til einhvers sem brýtur gegn grundvallarreglum dómstólslandsins eða gegn siðferðilegum eða pólitískum skoðunum o.s.frv. Almennt er nú litið svo á að reglan um ordre public sé afstæð. Ekki er hægt að gefa um það almenna reglu eða fyrirmæli hvað það nákvæmlega er sem stríðir gegn siðferðis- og réttarvitund manna.219 Innihald reglunnar er sveigjanlegt og tekur því breytingum í tímans rás. Við beitingu hennar og skýr- ingu verða dómstólar að leggja til grundvallar breytileg viðhorf á hverjum tíma. Sjónarmið um það hvað falli undir hugtakið ordre public eru mismunandi milli landa. Því verður einmitt gripið til reglunnar þar sem grundvallarhugmyndir um lög og velsæmi stangast á.220 Reglan um ordre public flokkast undir það sem nefnt hefur verið vísiregla.221 Norðmaðurinn Ragnar Knoph er sá sem tekið hefur vísireglur til hvað rækileg- astrar umfjöllunar í norrænum rétti. Samkvæmt skýringum hans eru helstu sér- kenni vísireglunnar þau að hún er leiðbeiningarregla fyrir dómarann sem skír- skotar til mælikvarða sem honum ber að nota við úrlausn máls og reiknað er með að dómarinn þekki og geti haft stoð af. Vísireglan bindur því úrlausn máls hvorki við ákveðin ytri atvik eða atriði sem unnt er að staðreyna, svo að öruggt og ótvírætt sé, né gefur hún heldur dómaranum algerlega frjálsar hendur við úrlausn máls í hverju einstöku tilviki.222 Um ordre public regluna segir Knoph sérstaklega, að hún sé „en typisk standard, d.v.s. et elastisk direktiv, som hvert 218 Mario Giuliano & Paul Lagarde: OJ 1980 C 282, bls. 37. 219 Sjá t.d. Allan Philip: Dansk intemational privat- og procesret, bls. 65. 220 Sjá t.d. Mauro Rubino-Sammartano og C.G.J. Morse: Public Policy in Transnational Relationships. Deventer- Boston, 1991, bls. 8. 221 Allan Philip: Dansk intemational privat- og procesret, bls. 66. Á Norðurlandamálunum er talað um „retsstandard“ eða ,4-etslig standard". Á ensku nefnist hugtakið „legal standard", en það mun fyrst hafa áunnið sér fastan sess í bandarískri lögfræði. Sjá nánar Gaukur Jörundsson: Um eignamám. Reykjavík 1969, bls. 43. 222 Gaukur Jörundsson: Um eignamám, bls. 43-44. Sjá nánar Ragnar Knoph: Retslige Standard- er. Osló 1939. Þar skilgreinir höfundur vísiregluna svo, að hún sé sérstök réttarregla, sem stendur mitt á milli „venjulegrar" réttarreglu með föstum viðmiðum, sem veita dómaranum ekkert færi á mati, og hreinnar matsreglu. Það sem einkennir regluna að mati Knophs, bls. 2, er að reglan lætur úrlausn ráðast af mati dómara, en hún „gir ham et direktiv med pá veien, idet den henviser til en málestokk som skal bmkes ved pádpmmelsen og som den forutsetter dommeren kjenner og har hjelp av“. 193
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108

x

Tímarit lögfræðinga

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit lögfræðinga
https://timarit.is/publication/586

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.