Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1913, Page 15

11
ekki ályktað neilt af því, hvort hún hali verið algeng eða hve
algeng. I’að er góðra gjalda vert, að lil skuli vera svo greini-
legar lýsingar, sem hjer er sagt, því að sannast að segja er
ekki um auðugan garð að gresja í útlendum lækningabókum
í þessu efni, eflir því sem kunnugir segja, fram yfir þennan
líma.1)
Eflir þetta virðist veikinnar ekki getið um langan tíma,
ekki fyrri en komið er langl fram á 18. öld, en ekki er nein
ástæða lil að efast um það, að veikin haíi lialdist við. Upp
frá þeim líma má slyðjast við vilnisburði lækna um veikina.
III. ’Vitnisbiii'öiTi* fyrstu íslensku
lælinanna 1750—1800.
I’eir Eggert Olafsson og Bjarni Pálsson ferðuðust um
landið á árunura 1750—1757. Bjarni var þá þegar læknis-
fróður, og víðsvegar er i ferðabólt2) þeirra minsl á sjúkdóma
i mönnum og skepnum, en ekki er um. auðugan garð að
gresja að því er snertir sullaveiki. í lýsingu Kjósarsj'slu segja
þeir (bls. 21), að malum hypochondriacum þjái nokkra. »Denne
Sygdom . . . forbytte Indbyggerne med andre Svagheder, som
de under eel kalde Briostueike.«. í lýsingu Borgarfjarðarsýslu
geta þeir þess (bls. 210), að sullaveiki í fje sje þar algeng,
bæði í lifur og lungum, en hins vegar segja þeir, að þar sje
brjóstveiki fágæl í mönnum (bls. 176). Á Austfjörðum segja
þeir að gula og brjóstveiki sje algeng (bls. 821). Þetta er alt
og sumt.
Það mun óhælt að fullyrða, að malum hypochondriacum
eigi við sullaveiki, og injög sennilega einnig Austfjarðagulan og
brjóstveikin, að minsta kosli að einhverju leyti.
Bjarni Pálsson var landlæknir 1760 —1779; ekkert mun
vera prentað eftir hann um suílaveiki, en sumsstaðar í brjefa-
1) Flestar þessar sjúkdómssögur úr fornritunum hcfur Jónas
Jónassen getiö um í doktorsrilgerð sinni, og þykir lionum liklegt, að
sumar þeirra cigi við sullaveiki.
F. Grön, sem hefur skrifað langa og itarlega ritgcrð (Altnor-
dische Heilkunde. Janus 1908) um lækningar og sjúkdóma á Norður-
löndum i fornöld, getur þeirra ekki.
2) Eggerl Ulafsens og Bjarne Povelsens Reise i gennem Island.
Soröe 1772.
2