Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1913, Blaðsíða 30

26
var um að framan, en setur spurningarmerki við hreyfingarnar
og halann, svo tortryggileg virðast honum þau atriði. Enn
fremur drepur liann á þær krufningarlýsingar, sem islenskir
læknar höfðu sett í skýrslur sínar, og hefur nákvæma lýsingu
á 2 krufningum, sem hann gerði á íslandi með Skúla Thor-
arensen og Jósef Skaftasyni.
Schleisner komst að vísu lengra en íslenskir læknar, en
ekki verður sjeð, að hann hafi haft hugmynd um, að þessi
dýr væru inn í menn komin utan að, heldur eru allar Hkur til,
þótt hann segi það ekki berlega, að hann hafi álitið að þau
»kviknuðu« í mönnum, eins og mörgum var títt í þá daga.
Þess vegna gat liann ekki heldur stungið upp á neinum var-
úðarreglum móti veikinni.
Þessi tiðindi detta eins og skúr úr heiðríkju yfir útlenda
lækna og vekja mikla athygli í Danmörku, því að það var
fjarri því, að mönnum liefði komið þar til hugar, að lifrar-
veikin væri svona algeng á íslandi, og því síður að hún væri
sullaveiki. Þessi vakning verður þess valdandi, að danskir
læknar og dönsk stjórnarvöld fara að Iáta málið til sin taka.
Þótt sennilegt sje, að þessi áhugi stafi meðfram af þvi, að
skömmu eftir þetta tókst þýskum vísindamönnum að rekja
æfiferil þess orms, sem vjer í einni mynd, eða á einu þroska-
stigi, köllum sull, þá verður því ekki neitað, að danskir lækn-
ar eiga upptökin að öllum sullaveikisrannsóknum hjer á landi,
en ekki íslenskir.
Það verður ráðið af hrjefabók Jóns Thorstensen1), að
heilbrigðisráðið hefur skrifað honum 1851 og stungið upp á að
heita verðlaunum handa íslenskum læknum fyrir ritgerð urn
»svonefnda lifrarveiki og sjerstaklega orsakir hennar«. Þetta
virðist vera fyrsti verklegi árangurinn af sullaveikisrannsóknum
Schleisners. Jón Thorstensen svarar brjefi þessu, telur þetta að
vísu æskilegt, en skorast undan að reyna það sjálfur og kveðst
sannfærður um, að veikin sje arfgeng, og telur engar líkur til
að nokkur íslenskur læknir sje fær um það, einkum vegna
bókaskorts og áhalda, og fjeli það svo niður, að því er virðist.
Nokkur bið varð á frekari rannsóknum danskra lækna,
en 1853—56 skrifar Eschricht, nafnkunnur læknir og náttúru-
fræðingur danskur, nokkrar ritgerðir um sullaveikina2).
1) Landsskjalasafn.
2) D. F. Eschrichl: De Hydatiders Natur og Oprindelse, der frem-
kalde den i Island endemiske Leversyge. (Overs. over Vidensk. Selsk.
Forhandlinger 1853 og 1856.) (Frh. á 27. bls.)