Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1913, Page 71

67
voru með miklum eyðum, inargir nefndu engar tölur, sumir sendu
að eins skrá yfir þurfalinga, sem fengu læknislyf ókeypis. Þá
er og auðsætt, að með þeirri læknafæð, sem þá var á íslandi,
hafa verið enn meiri brögð að því en síðar — og tíðkast þó
enn í dag, — að leitað hefir verið ráða þeirra mjög oft, án
þess þeir sæju sjúklingana. Svo mikil brögð voru að því, að
Jón Thorstensen segir í brjefi til heilbrigðisráðsins 1851, að
læknarnir á íslandi sjái læplega 10. hvern sjúkling, þeirra sem
þeir leggi ráð. Loks er þess að gæta, og ekki hvað minst að
marka, að öll aðgreining veiki þessarar frá öðrum sjúkdómum
var í slíkri óreiðu, að ógerlegt var að segja, hve margir, því
siður allir, þessir »obstructions«sjúklingar hefðu sullaveiki. það
er ekki að efa, að þá hafa helst til mörg kurl lent í sömu gröf,
og að margur sjúklingur með magakvefi, magasárum og jóm-
frúgulu, sem lýst var fyrir læknunum, liefur lent í þessu hólfinu
i skýrslunum, að jeg ekki nefni aðra lifrarsjúkdóma en sulli,
og æxli í kviðnum.
þessi andmæli eiga ekki eins vel við sullasjúklinga Schleis-
ners. Hann sá sjúklingana og rannsakaði, og var mjög skýr
læknir. En gagnvart honum má benda á, að sjálfsagt hafa til-
tölulega íleiri sjúklingar með þess konar veiki leitað hans en
aðrir, einmitt af þvi að þá var, að kalla má, enga lækningu
að fá við þeirri veiki.
Það er því mjög líklegt, að þessi ágiskun Jóns Thorsten-
sen og Schleisners sje mikils til of há, en hún gekk i útlend
tímarit; Eschricht fræðir Þjóðverja um það og þeir taka það
gilt, en þóttu býsn mikil, sem vonlegt var.
Næsta ágiskun, ef svo má segja, kemur frá Jóni Hjallalín.
Leared ber hann fyrir því1) að 5. hver madur á Islandi deyi úr
sullaveiki, og mólmælti hann því hvergi á prenti, en íimm ár-
um síðar segir hann í ársskýrslu sinni2), þegar Finsen er far-
inn að mótmæta þessu:
»Mit Udsagn om denne Sag til dr. Leared löd saaledes al
ifölge de ældre Dödslister med vedföjet Dödsaarsag havde del
vist sig at hvert 5. voxent Individ, der omkom ved en eller
anden Sygdom, var död af Ekinokoksygdom . . . det var netop
paa disse Sygelister (sic) at afdöde Justitsraad Thorstensen
gjorde den Slutning, at omtrent 5.—6. Deel af Befolkningen gik
til Grunde ved denne Sygdom . . . Thorstensen gik endog
1) 1. c.
2) Landsskjalasafn.
9*