Árbók Háskóla Íslands - 30.12.2005, Qupperneq 162

hópur stundar kennilegar rannsóknir og gerð líkana af eiginleikum rafeindakerfa
á nanóskala í hálfleiðurum og sameindum. Þriðji hópurinn leggur stund á rann-
sóknir í stjarneðlisfræði.
Auk þessara hópa stunda kennarar og sérfræðingar á stofunni rannsóknir sem
ekki falla undir ofangreinda lýsingu. Unnu þeir við fjötda rannsóknaverkefna árið
2005. meðalannars þróun vetnissamfélags á fslandi, mössbauermælingar. mæl-
ingar á radoni í grunnvatni. og endurbætur á tækni til mælinga á geislakoli í ald-
ursgreiningum.
Örtæknikjarni Raunvísindastofnunar
Raunvísindastofnun Háskólans hefur stofnað til samstarfs við verkfræðideild Há-
skóla fslands. stofnanir atvinnutífsins. Háskólann í Reykjavík og einkafyrirtæki
um rannsóknir í örtækni. Samstarfið nefnist Örtæknivettvangur og nær það nú til
tveggja kjarna. annars vegar í VR-III við Suðurgötu (hér kallaður Örtæknikjarni I)
og hins vegar hjá Iðntæknistofnun á Keldnaholti (Örtæknikjarni II). í VR-lli er verið
að setja upp hreinherbergi sambærilegt við viðlíka aðstöðu sem finna má við
marga aðra rannsókna- og tækniháskóla og er sú vinna langt komin. f hreinher-
berginu verður aðstaða til almennrar örtækniframteiðslu sem nýta má til að byg-
gja upp margs konar smásæja strúktúra. Að auki verður tit staðar búnaður til eft-
irlits og mælinga til að tryggja gæði og endurtakanleika í framleiðslunni.
Formleg tækjakaup í nafni örtæknikjarna hófust árið 2004 með 23,5 m.kr. fram-
lagi frá Tækjasjóði. Á árinu 2005 var fjárfesting Örtæknivettvangs 49.5 m.kr.. og
voru það styrkir úrTækjasjóði og mótframlög. Meirihluti fjárfestingarinnar hefur
runnið til uppbyggingar Örtæknikjarna I í 200 húsnæði í kjallara VR-III við
Suðurgötu. Nýlega hefur Vísinda- og tækniráð úthlutað úr Markáætlun um erfða-
fræði í þágu heilbrigðis- og örtækni. Rannsóknir í Örtæknikjarna I hlutu um 35
m.kr. framlag þartil tveggja ára. í tillögum Markáætlunar var lögð áhersla á
áframhaldandi uppbyggingu tækjabúnaðar örtæknikjarna.
Búnaður til örtækniframleiðslu og greiningar hefur ekki verið til staðar á íslandi,
og er því um að ræða uppbyggingu frá grunni. Gæta þarf ýtrasta hreinleika við ör-
tækniframleiðstu, þ.e. þegar ráðist er í framkvæmdir sem miða að því að setja
upp hreinherbergi í flokki 5-6 (skv. ISO 14644-1 hreinherbergisstaðli) sem er al-
gengur flokkur fyrir aðstöðu af þessari stærð. Framkvæmdirnar fela í sér m.a.
breytt aðgengi og sérstakan lofthreinsibúnað. Til að viðhalda hreinleika er nauð-
synlegt að notendur klæðist rykfríum hlífðarfatnaði og temji sér rétt vinnubrögð.
Einnig er þörf á að endurbæta hitastýringu og bæta við rakastýringu í aðstöðuna
en stöðugt hita- og rakastig er mikilvægt til að tryggja endurtakanleika í rása-
prentunarferlinu.
Umsjón með uppbyggingu Örtæknikjarna hefur einkum hvílt á þeim Jóni Tómasi
Guðmundssyni. Kristjáni Leóssyni, Snorra Þorgeiri Ingvarssyni og Sveini Ólafs-
syni, stúdentum þeirra og öðrum starfsmönnum.
Efnafræðistofa
Á efnafræðistofu eru stundaðar rannsóknir á flestum sviðum efnafræði. Árið 2005
störfuðu þar 20 launaðir framhaldsnemar og nýdoktorar auk tveggja fastráðinna
sérfræðinga og 8 kennara. Nokkur nýlunda er að af 20 framhaldsnemum og
nýdoktorum eru 6 af erlendum uppruna og hefur starfsemin því fengið fjölþjóð-
legan blæ. Til marks um það er að ræður á jólahófi stofunnar fóru fram á ensku.
Stofan er einnig vettvangur nemenda sem vinna að lokaverkefnum til BS-prófs.
Meirihluti launakostnaðar vegna framhaldsnema og nýdoktora var greiddur af
rannsóknarstyrkjum. bæði innlendum og frá Evrópusambandinu.
Á efnafræðistofu eru stundaðar fjötþættar grunnrannsóknir í kennilegri efnafræði.
eðlisefnafræði, ólífrænni efnafræði. málmlífrænni efnafræði og lífrænni efnafærði.
Rannsóknarverkefnin eru af margvíslegum toga, en flest þeirra fjalla á einn eða
annan hátt um eðli og eiginleika nýstárlegra ólífrænna og lífrænna efnasam-
banda. Á árinu var sett upp nýtt MALDI-TOF tæki til að greina stórar sameindir og
var tækið mikið notað við efnagreiningar. Sótt var um styrk til að setja upp ..elec-
trospray" efnagreiningatæki og er talið líklegt að tækið fáist. Lögð voru drög að
stofnun Efnagreiningaseturs HÍ en þar mun verða hátækniaðstaða til nútímalegra
efnagreininga fyrir vísindasamfélag HÍ svo og aðila utan HÍ. Þessi stórbætta rann-
sóknaraðstaða mun gera kleift að fást við mun viðameiri verkefni en áður var
mögulegt. Auk ofangreindra tækja hefur efnafræðistofa nú yfir að ráða fjölda ann-
158