Árbók Háskóla Íslands - 30.12.2005, Page 169
aldursgreiningu setmyndana gosmyndana frá tertíer og kvarter. Loftslagsbreyt-
ingar eru í brennidepli á þessu rannsóknarsviði og tengsl þeirra við hafstrauma
og veðurfar. I íslenskum jarðlögum. bæði á landi og í sjó, geymast upplýsingar
um sögu úthafshryggja, eldvirkni, höggun, þróun setlagadælda og toftslags-
breytingar við Norður-Atlantshaf.
Meginrannsóknarefni faghóps í ísaldarjarðfræði og setlagafræði við Jarðvísinda-
stofnun Háskólans er loftslagsbreytingar í tíma og rúmi: hafstraumar, veðurfar,
jöklar. setlög. jarðvegur og lífríki. Helstu verkefni og áherstuþættir innan þessa
ramma eru:
• Rannsóknir á setmyndun jökla með sérstöku tilliti til jöktabreytinga á mis-
munandi tímakvörðum. allt frá ári til árs og til jökutskeiða og hlýskeiða.
• Rannsóknir á þýðingu jökla og eldvirkni fyrir ásýndir setlaga.
• Rannsóknir á sjávarstöðubreytingum í tengslum við loftslagsbreytingar með
sérstöku titliti til jöklabreytinga.
• Svörun umhverfisþátta í íslenska vistkerfinu við veðurfars- og loftslagsbreyt-
ingum bæði í sjó, á landi og í stöðuvötnum.
• Breytingar á lífríki á sjó og tandi með hliðsjón af loftslagsbreytingum og vax-
andi fjartægð íslands og einangrun frá meginlöndum austan hafs og vestan.
• Breytingar á hafstraumum við ísland og í Norðurhöfum og þáttur þessara
breytinga í varmaflutningi frá suðlægum breiddargráðum tit Norður-Evrópu
og einnig breytingar á útrás Norður-íshafsins til suðurs meðfram Grænlandi
og ístandi.
• Útvíkkun gjóskulagatímatals í jarðvegi og vatnaseti á íslandi út í hafsbotnslög
við Norður-Atlantshaf og tímasetning og tenging á umhverfisgögnum frá hafi,
landi og jöklum.
• Sandfok, jarðvegseyðing og uppgræðsla svo og tengsl búsetu. tandsnytja og
umhverfisbreytinga á íslandi.
Berg- og bergefnafræði
Berg- og bergefnafræðingar Jarðvísindastofnunar HÍ fást við verkefni sem tengj-
ast uppruna og þróun storkubergs, svo og hraða þessara ferta, sérstaklega á ís-
landi.
Meðal rannsóknarverkefna ársins má telja:
• Greining reikulla efna (H20. C02. S) í bergi og leysni þeirra í bergkviku sem
falt af þrýstingi. hita. efnasamsetningu. oxunarstigi og brennisteinsvirkni.
• Glerinnlyksur í kristöllum.
• Bergefnafræði heilla svæða og samband bergfræði og tektónískra þátta.
Hlutur mismunandi ástands eða ferla - misleitni í möttli, bráðnunar og þátt-
unar við mismunandi þrýsting. hvörf bráðar við skorpuna - í myndun ýmissa
bergtegunda.
• Bergfræði og jarðefnafræði Þjórsárhrauna með tilliti til framandsteinda.
• Beiting geislavirkni-ójafnvægisferla til að atdursgreina ung (10.000-250.000
ára) hraun og meta hraða ýmissa bergfræðilegra ferta.
• Steindafræði (einkum oxíða og súlfíða) og samband oxunarstigs og segul-
mögnunar í basalti á íslandi og Mars.
• Efnasamsetning og uppruni súlfíða í jarðhitasvæði Kröflu.
• Strontíumsamsætur í jarðhitaummynduðu bergi.
• Járnsamsætur í íslensku bergi.
• Rannsóknir á uppruna og þróun bergkviku í Hofsjökulseldstöðinni. Kerting-
arfjöllum. Vestmannaeyjum. Öskju og Esjufjöllum.
• Rannsóknir á breyttu efnainnihaldi í borholuvatni frá Húsavík á undan
skjálftavirkni.
• Samsætugreiningar á bergi frá Öskju.
• Frumrannsókn á lithium-samsætum í bergi frá Norður-Atlantshafi.
• Samsætugreiningar í djúpvatni frá Reykjanesi.
• Myndun og útbreiðsla Setsundsvikursins.
• Háloftadreifing efnamengunar frá Heklu 2000.
• Rannsóknir á Reykjaneshryggnum frá landi að 62° N.
• Orsakir basískrar sprengivirkni og myndun basískra gjóskuftóða í Heklu og
Llaima og Villarrica í Chile.
• Hegðun kvikuhólfs undir Kötlu á nútíma.
• Aldur og uppruni súra bergsins frá tertíer.
• Þáttur vatns í tætingu kviku í Öræfajökulsgosinu 1362.
• Eðli sprengivirkni í gervigígum og afgösun hrauna.
• Búrfellshraun. efna- og varmafræðilegir eiginleikar og upphleðsla þan-
hrauns.
• Rennsliseiginleikar hrauna á Reykjanesi og Hengli út frá efnasamsetningu og
gerð hermilíkana.
165