Búnaðarrit - 01.01.1890, Blaðsíða 21
17
Sje kalkið blandað í leirjörð, þá bætir það mikið
úr göllum hennar. Eins og áður er sagt, er það leys-
anlegt i kolasúru vatni, en í matjörðunni er vatnið ætíð
kolasúrt; uppleysist það því af jarðvatninu, er flytur
það víðs vegar um matjörðina. Á leið sinni í gegn um
matjörðina, missir vatnið nokkuð af kolsýrunni, er rýk-
ur burt, en þá skilst og frá því kalk, er leggur sig
sem ofurlítil himna um smáagnir leirsins. Þessi kalk-
himna hindrar síðan smáagnirnar frá að tolla saman,
loptið kemst því betur en áður inn í jörðina og vatnið
í gegn um hana; hún verður því heitari, og skaðleg
efnasambönd eyðileggjast.
Kolasúrt kalk verkar sundurleysandi á moldefnin
(moldina), og myndar húmussúrt kalk með hinui mynd-
uðu sýru, sem er mikilsvert samband (sbr. bls. 21.).
Moldin minnkar því, en hin óorganisku efnasambönd, er
moldin innihjelt, verða þá hæf til jurtanæringar.
Þegar kolasúrt kalk snertir húmussúran járnsýring,
t>á myndast kolasúr járnsýringur og húmussúrt kalk,
ei> síðan sleppir járnsýringurinn kolsýrunni, ef loptið
hefir aðgang, og hann breytist í ryð. Enn fremur bind-
ur kalkið fosforsýru, og liefir bætandi áhrif á kísilsúru
söltin í matjörðunni.
Af þessu öllu er því auðsjeð, að kalkið hefir mjög
mikla þýðingu sem áburður á leirjörð og moldjörð, þó
verkanirnar sjeu óbeinar.
4. Moldjörö og- torfjörö.
Moldefnin eða mold og torf eru meira og ininna
rotnar leifar jurta og dýra. Sjeu leifar þessar eigi um-
breyttar meira en svo, að glöggt sjáist, hvert þær eiga
uppruna sinn að rekja, þá nefnast þær torf; en þegar
meginhluti matjarðarinnar eru þessar þekkjanlegu leifar
Búnaðarrit III—IV. 2