Búnaðarrit - 01.01.1890, Blaðsíða 24
20
unum, og að í stað þess koma sveppategundir, sem með
öngum sínum (Ulyceli) iiækja og binda moldefnin sam-
an, og bæja því verkunum loptsins frá. Þetta á sjer
helzt stað á hálendum stöðum, þar sem kalt er ög næð-
ingasamt.
Þegar súr mold hvílir á sandi, þá myndast aur-
steinn, þegar nokkuð dregur ofan í sandinn, ef hann
inniheldur járn, því húmussýran flyzt með vatninu niður
í hann, og gengur þar í sambönd við járnsýriug og ryð,
sem límir sandkornin saman1.
Súru moldefnunum er skipt í tvo flokka:
1. Ljettleysanleg,
2. Þungleysanleg,
eða keldusýrur (Kildesyrer) og moldsýru (Húmussyre)2.
Keldusýrurnar eru tvær:
1. Keldusýra (Kildesyre).
2. „Kildesatssýra11.
Keldusýra er litlaus eða gulleit; verki lopt á liana,
þá gengur hún í samband við súrefni, og myndast þá
af henni „kildesats“-sýra,
„Kildesats“-sýran er móleit; hún sleppir nokkru af
súrefni sínu, ef hún snertir járnsýring eða önnur þau
efnasambönd, sem í þörf eru fyrir súrefni, og breytist
þá í keldusýru.
Báðar þessar sýrur er álitið að myndist af mold-
sýru.
Moldsýra er dökkmórauð, þegar hún er vot, en þur er
hún, svört oggljáandi; hún er stökk og springur í marg-
1) Þannig er jarðvegurirm á Jótlandsheiðum mjög víða; fyrst er
lag af moldefnum, Jiar næst sandur og svo aursteinn, sem undirlag;
jurtagróðurinn er einkum lyng. — JÞessu líkur jarðvegur er og
sumstaðar hjá oss í holtmóum.
2) Einu nafni eru þær kallaðar húmussýrur.