Búnaðarrit - 01.01.1890, Blaðsíða 55
61
X. Dýralílið í jarðveginum.
Smádýrin hafa hina mestu þýðingu. Samblöndun
jarðefnanna er mikið þeim að þakka, eins og áður er
drepið á. En gagnsemi dýralífsins í matjörðinni er
ekkí einungis innifalin í samblöndun efnanna (jarðteg-
undanna), heldur líka í því að greida loptinu adgang of-
an í jörðina, styðja að efnabreytingum í jarðveginum og
gjöra rbtum jurtanna Ijettara að leita fyrir sjer eptir
nœringu.
Það eru einkum ánumaðlcarnir, sem nú er álitið að
liafi þessa miklu þýðiugu, þó áður hafi sú skoðun ráðið,
að þeir gjörðu skaða, með því að þeir nöguðu sundur
rætur jurtanna1.
Ánumaðkarnir eru því þarfir í matjörðinni. Þeir
smjúga ofan í jörðina og búa sjer þá til liolur, en þeir
búa þær misjafnlega til, eptir því hvernig jörðinni er
varið. í lausri jörð bora þeir sjer niður á þann liátt,
að þeir mjókka framhlutann og smeygja lionum niður á
milli smáagna matjarðarinnar, en að því búnu gera þeir
framhlutann gildari, og þrýsta þannig jarðögnunum til
hliðar. Þegar jörðin er þjett og föst í sjer, þájetaþejr
sig áfram. Þetta sjest á því, að saurindi þeirra eru
einmitt smáagnir jarðvegsins, sem þeir bora sig í gegn
um.
Holurnar, sem maðkarnir mynda, eru opt talsvert
langar eða 3—6 fet; þær eru að framanverðu fóðraðar
innan með blaðleifum, en þegar innar dregur með saur-
1) Skoðun þessi á og enn formælendur; að minnsta kosti er
mönnurn illa við þá með tilliti til þeirra jurta, er ræktaðar eru i
pottum, þvi það er álitið að þeir klíni fyrir gatið á botni þeirra og
komi með þvi til leiðar ókentugri bleytu.
4*