Búnaðarrit - 01.01.1890, Blaðsíða 137
133
halda reikning yfir eigur sínar og efni, atvinnuveg sinn
og viðskipti við aðra. Mikill hluti þeirrar fátæktar, er
á sjer svo allviða stað, hefur rót sína í athugaleysi um
að liafa ljóst yfirlit og reikning yfir efnahaginn, en af
fátæktinni sprettur einatt menntunarskortur og margs
konar volæði fyrir einstaklnginn, fyrir heimilisfjelagið,
sveitarfjelagið og þjóðfjelagið. Ef liver maður, eða all-
ur þorri manna, hjeldi með alvarlegum áliuga góðan og
glöggan reikning yfir efnahag sinn frá æskuárum til
elli, þá myndi hagur landsins og þjóðarinnar standa á
margfalt hærra stigi lieldur en nú stendur hann. Þá
myndi margfalt meiri menntun, margfalt meiri efni eða
auður, og jafnvel margfalt meiri mannkostir eiga sjer
stað í landinu.
Til þess að lialda greinilegan reikning yfir efnahag
sinn og atvinnuveg, þarf að hafa reikningabók eða
reikningabækur. Stærðin og talan á þessum reikninga-
bókum verður eðlilega að fara eptir því, hve mikið og
margbrotið það er, sem reikninga [tarf að lialda yfir. En
þótt hinn efnalitli þurfi eigi nema eina litla reikningabók,
þarf haijn þó að liða sundur reikninga sína, meira eður
minna, eptir föstum og algildum reglum, ef þeir eiga að
geta orðið glöggvir og greinilegir. Ef reikningshaldið á að
vera sem bezt og skipulegast, þá þarf það að vera
tvöfalt, eða ítalskt, sem kallað er. Þetta tvöfalda eða
ítalska reikningshald er byggt á þeirri reglu, að hafa
í fyrsta lagi viðskiptarcikning við hvern einstakan mann
eða stofnun, sem reikningshaldari liefur skipti við, og
svo í öðru lagi, að hafa einnig sjerstaka reikninga við
þá hluti, sem eru í eigii reikningshaldara og sem hann
venjulega hefur liag eða kostnað af. Þannig þarf t. a.
m. vinnumaðurinn að lialda reikning við lnisbónda sinn
og svo vanalega við einhverja fieiri menn, sem hann