Búnaðarrit - 01.01.1890, Blaðsíða 51
47
ast af brennisteinsmálmum, sem í jörðinni finnast, og
breytast þeir þá í brennisteinssúr sölt. En til þess að
það geti orðið, veröur auðvitað að vera nægur aðgangur að
súrefni í jörðinni. Af brennisteinsjárni myndast járnvitriol
(brennisteinssúr járnsýringur), er með kolasúru kalki
myndar gibs o. s. frv.
í súrri jörð, þar sem lopt vantar, breytast aptur á
móti brennisteinssúru söltin í brennisteinsmálma, því
moldefnin taka þá súrefnin til sín. Gibs breytist í
brennisteinscalsíum, er með kolasúru vatni myndar kola-
súrt kalk og brennisteinsvatnsefni. Með ammóníaki, sem
myndast af hinum organisku efnasamböndum, er hold-
gjafa innihalda, myndar brennisteinsvatnsefni brenni-
steins-ammóníum; en af því getur aptur myndast brenni-
steinssúrt salt.
Sjaldan er meira af brennisteinssýru í matjörðinni
en x/10 °/0; þó kemur það fyrir, að það er mikið meira,
án þess það saki. En hvort mikil brennisteinssýra er
skaðleg eða ekki, er undir því komið, í hvaða sambönd-
um hún einkum er. Gibs er nytsamt og sakar ekki,
þó mikið sje af því, en járnvitriól er svo eitrað jurt-
unum, að ekki þarf nema mjög lítið af því, til þess að
jörðin verði alveg gróðurlaus, þó hún allra annara liluta
vegna gæti verið frjófsöm1.
Fosýorsýran (H8P04 eða 3 H20,P„06) er einkum í
samböndum við leirjörð og ryð í matjörðinni, en
þó einnig við kalk og magnisíu. Hún er þung-
1) Þannig tilfærir B. Dalgas, danskur maður, að i Hoheniatz
við Magðeborg hafi torfjörð, er innihjelt 0.395% af i vatni upp-
leysanlegum járnsýringi, staðið alveg gróðurlaus í 25 ár, án þess
að vera að öðru leyti neitt verulega ólík í samsetningu frjófsamri
jörð. — Prósentan talin af þurefninu. Sbr. Hede-Moser og Kjær-
jorde. Kbh. 1876, bls. 65. -v