Hugur - 01.01.1992, Blaðsíða 22

Hugur - 01.01.1992, Blaðsíða 22
20 Bryan Magee HUGUR Popper fór frá Vínarborg árið 1937 og var styrjaldarárin á Nýja Sjálandi. Þar skrifaði hann, á ensku, tveggja binda verk sem gerði hann fyrst verulega frœgan meðal enskumœlandi fólks, The Open Society and its Enemies (Opna þjóðfélagið og óvinir þess). Það er stórbrotin og kröftuglega rökrœdd framsetning á málstað lýðrœðisins °8 8e8n alrœðinu — og einnig gegn helstu heimspekilegum andstœðingum lýðræðisins, einkum Platóni og Marx. Minni bók, The Povetry of Historicism (Örbirgð söguhyggjunnar), sem fjallar um aðferðir frœðilegra félagsvísinda, var upphaflega gefin út sem greinarflokkur um leið og Opna þjóðfélagið og má líta á þessar tvcer bœkur sem samstœður. Á sama hátt má líta á ritið Conjectures and Refutations (Tilgátur og afsannanir) sem samstœðu með hinni frjóu frumsmíð, Rökfræði vísindalegrar rannsóknar. Síðan 1945 hefur Popper verið breskur þegn og starfað við Hagfrœðiskóla Lundúna (London School of Economics), þar sem hann lét nýlega af störfum sem prófessor í rökfrœði og vísindalegri aðferðafrœði. andstæðingur og óvæginn gagnrýnandi þessarar kreddu rökspekinga og sýndi fram á að merkingarleysiskvarði þeirra fengi ekki staðist þó ekki væri nema vegna þess að hann gerði sjálfa kenninguna merkingarlausa eða útrýmdi henni, og þar að auki leiddi hann einungis til innantóms orðaskaks, skólaspeki. Á Popper heiðurinn af því að vera höfuðbani þessarar kenningar af stórasannleiksætt. — Sem vísinda- heimspekingur mun Popper þekktastur fyrir kenningu sína um aðferð til að afmarka raunvísindin, þ.e. mælikvarða sem hann telur að hægt sé að nota til að draga markalínu milli raunvísinda og ekki-raunvísinda — án þess að halda því fram að öll önnur orðræða en raunvísindaleg orðræða sé bull! Er hér á ferðinni hinn frægi (eða alræmdi!) afmörkunar- eða afsannanleikakvarði Poppers. Það er hugmyndin um „prófanleika, eða afsannanleika, sem mælikvarða á vísindalegt einkenni kenningar" eins og Popper kemst að orði í samtalinu. — Einn höfuðkostur Poppers sem heimspekings er sá hversu skýr hann er í framsetningu. Hann felur ekki loðna og óljósa hugsun á bak við tvírætt eða margrætt orðalag. Hann gerir sér far um að setja skoðanir sínar þannig fram að unnt sé að koma höggi á þær, þ.e. gagnrýna þær. Og rökfærslan er frábær. Tel ég hann mesta rökfærslumeistara í heimspeki sem ég hef komist í kynni við. Heimspekilega afstöðu sína hefur Popper nefnt gagnrýna rökhyggju (critical rationalism). En nafngiftir út af fyrir sig skipta ekki máli að hans dómi. — Bestu kynningu á þekkingarfræði Poppers og þróunar- hyggju er að finna í Ohjective Knowledge, en besta inngang að hugsun hans almennt og yfirleitt tel ég vera að fá í ritinu Conjectures and RefutationslTilgátur og afsannanir (London: Routledge & Kegan Paul, 1963). — Til skýringar á því að Magee ávarpar hann Sir skal þess getið að Bretadrottning hefur heiðrað hann með þeirri nafnbót. Popper varð níræður á þessu ári, 1992. [Þýð.]
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124

x

Hugur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.