Hugur - 01.01.1995, Síða 52

50
Alan M. Turing
HUGUR
kallað þau „villur í gangverki“ og „villur í niðurstöðum". Villur í
gangverki koma til af göllum í vél- eða rafeindabúnaði sem valda því
að vélin hagar sér öðru vísi en hönnun hennar gerir ráð fyrir. I
heimspekilegum umræðum hneigjast menn til að horfa fram hjá
möguleikanum á svona villum, enda er þar verið að ræða um
„sértækar vélar“. Þessar sértæku vélar eru stærðfræðilegur tilbúningur
fremur en efnislegir hlutir. Villur í gangverki þeirra eru ómögulegar
samkvæmt skilgreiningu. í þessum skilningi getum við sagt með
sanni að „vélar geri aldrei mistök." Villur í niðurstöðum geta þá
aðeins komið fyrir að úttaksmerkjunum frá vélinni sé gefin einhver
merking. Vélin gæti til dæmis skrifað stærðfræðilegar jöfnur, eða
setningar á ensku. Þegar hún skrifar ósanna fullyrðingu þá segjum
við að það hafi komið fyrir villa í niðurstöðu. Það eru augljóslega
engar ástæður til að halda því fram að vél geti ekki gert villur af þessu
tagi. Hún gæti skrifað aftur og aftur „0 = 1“ og aldrei gert neitt
annað. Svo ég taki dæmi sem er ekki alveg svona fáránlegt má nefna
að vél gæti dregið ályktanir með einhvers konar vísindalegri aðleiðslu.
Við hljótum að gera ráð fyrir því að slík aðferð leiði stundum til
rangrar niðurstöðu.
Sú fullyrðing að vél geti ekki verið viðfang sinna eigin hugsana
verður auðvitað ekki hrakin nema sýnt sé að vélin búi yfir einhverjum
hugsunum sem hafa eitthvert viðfangsefni. En „viðfangsefnin sem
aðgerðir vélarinnar snúast um“ virðast hafa merkingu, að minnsta
kosti fyrir fólkið sem fæst við þau. Ef vélin væri til dæmis að reyna
að finna lausn á jöfnunni x2 - 40x - 11 = 0, þá væri freistandi að lýsa
jöfnunni sem hluta af viðfangsefni vélarinnar. I þessum skilningi
getur vél tvímælalaust verið viðfangsefni sjálfrar sín. Það má láta
hana hjálpa til við að búa til sín eigin forrit eða spá fyrir um hvaða
áhrif það hefur að breyta byggingu hennar. Með því að fylgjast með
útkomunni úr því sem hún gerir getur vélin lagfært sín eigin forrit
þannig að þau geti betur þjónað einhverjum tilgangi. Allt þetta er
mögulegt í náinni framtíð, ekki bara fjarlægir draumar.
Sú gagnrýni að vélar geti ekki sýnt mjög fjölbreytilega hegðun er
bara ein leið til að segja að þær geti ekki haft mikið geymslurými.
Til skamms tíma var geymslurými fyrir 1000 stafí mjög sjaldgæft.
Gagnrýni af því tagi sem nú er til umræðu er oft dulbúnar útgáfur
af þeim rökum sem leidd eru af meðvitundinni. Sé bent á að vél geti