Hugur - 01.01.1995, Page 105

HUGUR
Vélmenni
103
megum ekki gleyma því að um slíkt líkan mætti spyrja að hvaða
leyti það liki eftir taugafrumunum. Svarið við þessari spurningu getur
aldrei verið: Að öllu leyti. Það er mögulegt að hugsun sé eins og
fluga þannig að ekkert hermilíkan geti fangað allt eðli hennar án þess
að samsvara „sálfræðilegum og líffræðilegum veruleika alveg niður
úr“.19 Að svo miklu leyti sem mannlegu hugarstarfi er á þennan veg
háttað getur sálfræði aldrei orðið annað en framlenging á líffræði og
lífeðlisfræði.
f öðru lagi geta efasemdir um kenningar Turings byggt á þeirri
skoðun að skilningur og hugsun séu eiginleikar sem ekki er hægt að
höndla með hermilfkani af hugsun neitt frekar en forrit sem hermir
eftir slagveðri getur gert okkur rennblaut og feykt okkur um koll.
Regn og vindar eru ekki hlutir af því tagi sem spretta fram við keyrslu
forrits. Ef til vill má færa einhver rök fyrir því að hugsun og
skilningur séu að þessu leyti eins og höfuðskepnurnar vatn og loft.2®
Mér vitanlega hefur það ekki verið gert og mér þykir ekki trúlegt að
það sé hægt.
Þessar tvenns konar efasemdir gera ráð fyrir því að hugsun og
skilningur séu á einhvern hátt bundin við efnafræðilega og
eðlisfræðilega eiginleika taugakerfisins. Eftir því sem best er vitað
veltur hugarstarf þó mest á boðskiptum milli taugafruma sem hægt er
að láta rásir úr öðru efni líkja eftir.
Þriðju forsendurnar fyrir efasemdum um að hægt sé að gæða tölvur
viti eða skilningi gætu verið rök gegn því að hugsun og skilningur
hafi neitt eðli sem hægt er að höndla með lýsingum á grunnaðgerðum
og hegðunarreglum sem lýsa heilastarfsemi einstaklinga. Slík rök
gætu til dæmis vísað til þess að hugsun og skilningur eru afsprengi
mannlegra samskipta og það er því mögulegt að ekkert sem gerist
19 í lokakafla Penrose 1989 setur stærðfræðingurinn Roger Penrose fram þá tilgátu
að sumir þættir ( hugarstarfi manna velti á skammtafræðilegum eiginleikum
efnisins ( heilanum og að þessir eiginleikar geri heilastarfsemina óútreiknanlega í
ströngum skilningi þannig að útilokað sé að tölva eða Turingvél l(ki eftir henni.
Ýmsir aðrir hafa gælt við svipaðar hugmyndir um að skýringa á æðra hugarstarfi
sé að leita innan um leyndardóma öreindanna í lítt mótuðum viðbótum við
skammtafræðína, sjá t.d. Hameroff 1994 og Nunn, Clarke og Blott 1994. Ég held
að ekki sé á neinn hallað þótt ég segi að kenningar í þessum dúr byggist á einum
saman vangaveltum og styðjist ekki við önnur rök en þau að furðuleg fyritbæri
hljóti að eiga sér langsóttar skýringar.
20 Searle virðist hallast að kenningum í þessum dúr. Sjá Searle 1980 og 1984.