Dvöl - 01.10.1941, Blaðsíða 20

258
D VÖL
í haust sem leið. Að þessu sinni vil
ég leiða athygli að endurreisn dóm-
kirkjunnar í Skálholti.
Brynjólfur Sveinsson var einn
hinn mesti skörungur af öllum
Skálholtsbiskupum. Hann lét reisa
á staðnum fagra og vandaða dóm-
kirkju úr timbri. Hann varði til
þess auði biskupsstólsins. Dr. Páll
Eggert hefir leitt rök að því, með
athugun á landaurareikningi, að
Brynjólfur Sveinsson hafi varið til
þessarar kirkju fjárhæð, sem sam-
svarar 250 þús. krónum í núgild-
andi peningum.
Svo vel vill til, að góð teikning
er til af dómkirkju Brynjólfs bisk-
ups. Það er þess vegna hægt, með
nokkurn veginn öruggri vissu, að
endurreisa þetta merkilega guðs-
hús frá rausnartíma Skálholts-
staðar.
Einn af listfræðingum landsins
i byggingarmálum hefir lagt til að
þetta yrði gert. Það yrði látið vera
fyrsta eða annað átakið í endur-
reisnarstarfi Skálholtsstaðar, að
veisa þar volduga timburkirkju, j
sem allra líkasta því guðshúsi, sem
Brynjólfur biskup byggði þar, með
auði biskupsstólsins, fyrir nokkrum
öldum.
Með þeirri tækni, sem nú er
fengin, er enginn vandi að gera
hér á landi timburhús, sem standa
öldum saman, þó að þau séu ekki
járnvarin. Eldshættu má nokkurn
veginn koma i veg fyrir.þarsem að-
eins eru notuð rafljós og engin um-
gengni nema við hátíðleg tækifæri.
Þegar skólinn er fluttur að Skál-
holti, kemur sér vel að hafa /úm-
góða kirkju. Innan skamms kemur
brú yfir Hvítá hjá Skálholti, og
síðan önnur brú yfir Þjórsá hjá
Þjórsárholti. Þá liggja gagnvégir
að Skálholti hvaðanæva af Suður-
landi. Með samgöngutækjum nú-
tímans er hægt að'koma við merki-
legum hátíðamessum í Skálholti,
sem sóttar væru úr öllum byggðum
Suðurlands, og kirkjufólkið er ekki
lengur á ferð heldur en menn voru
áður fyrr við kirkjugöngu í lítilli
sókn. íslenzka þjóðkirkjan þarf að
taka upp fagrar og frumlegar
messugerðir og nota þar að nokkru
leyti fyrirmyridir úr kaþólskum
sið.
En þó að sleppt sé þvílíkum alls-
herjar kirkjuhátíðum í Skálholti,
þá liggja nægilega sterk rök til, að
þar eigi að endurreisa kirkjuBrynj-
ólfs Sveinssonar. Metnaður þjóð-
arinnar krefst þess, að Skálholt fái
iá frelsisöld íslendinga þann um-
.búnað, sem hæfir, fornri frægð og
isögulegum minningum þessa
merkilega staðar.
Auk dómkirkju í Skálholti, sem
væri táknræn fyrir sögu staðarins,
er nú þegar til eitt minnismerki,
sem þarf að reisa úr málmi í Skál-
holti jafnskjótt og stríðinu lýkur.
Það er hin fagra og andríka mynd
Einars Jónssonar, sem helguð er
Jóni Arasyni. Þar er lágur stallur,
höggstokkurinn. Upp að honum
hallast lítil öxi. Frá höggstokknum
rís breitt sverð, lóðrétt, með ein-