Tímarit um uppeldi og menntamál - 01.01.1891, Síða 5

5
þar sem hann lýsirslcoðun sinni á pví, hvað eigi að kenna
í barnaskólum eða alþýðuskólum: cUnglingarnir eiga að
nema dálítið í ýmissi handvinnu í skólunum, bæði til þess
að þeir kynnist því,hvað lífið heimtar af oss, og eins til þess,
að betur verði sjeð, til livers hver einn er lielzt hneigður*.
Nokkru seinna ritaði hinn frægi uppeldisfræðingur og
heimspekingur John Locke (1632 — 1704) bók um uppeldi
heldri manna barna, og tekur þar fram, að ýmsar trjesmið-
ar sjeu bæði holl og heutug dægradvöl, ekki einuugis
fyrir þá, sem framvegis ætla að fást við bóknám, held-
ur og fyrir hina, sem ætla sjer að hafa annað fyrir
stafni. Og þetta segir hann að sje nauðsynlegt af því,
að sálin hafi ekki gott af, að hafa allt af hið sama fyrir
stafni, eða erfiða á sama hátt, heldur verði menn, sem
stundi bóknám, að hafa eittlivað það milli handa jafn-
framt, sem bæði geti verið þeim til skemmtunar og
veitt líkamanum næga hreifingu.
Enn skýrara tekur Roussean (1712 — 1778) þetta
fram í hinu heimsfræga riti sínu Emil. Hann telur þá,
sem handvinnu stunda, sælasta allra manna, því að
náttúran krefji þess, að hver einstaklingur kunni til
hennar. Hann vill því láta Emil læra handverk, og
það handverk, sem honum þykir sjálfkjörið til þess, er
trjesmíði. <J>etta þokkalega, holla og nytsama starf>
segir hann, «sem kennir mönnum að vinna, og að
hugsa um það, sem þeir vinna; sem í senn kennir þeim
að neyta líkama og lima og menntar smekk þeirra*.
cLeyndardómur uppeldisins», segir hann ennfremur, «er
í því fólginn, að koma því svo fyrir, að andi og lík-
ami sjeu í samvinnu og færi hvor öðrum líf og fjör».
J>egar í byrjun 18. aldar hafði Aug. Hermann
Franche (1663—1727) á þjóðverjalandi tekið upp hand-
vinnu í skóla, sein hann hafði í Halle. í þeim skóla
voru börnin látin búa til pappaöskjur, hassa úr trje