Tímarit um uppeldi og menntamál - 01.01.1892, Blaðsíða 63
G1
■störfum og áður; hann starfaði fyrir kirkjuna og trú-
brœður sína; hann starfaði lika fyrir skólana og hjelt
þar áfram kennslu sjálfur.
Eins og þegar liefir verið getið, bar Comeníus
söfnuð sinn og trúbræður jafnan fyrir brjóstinu, ljet
■ekkert tækifæri ónotað, til að reyna að bæta hag
þeirra, og ól stöðugt þá von, að úr mundi rætast
fyrir þeim. Þetta studdi að þvi, að hann leiddist á
afvegu um stund á efri árum; hann hneigðisi að
spádómstrú, og bjóst við, að 1000 ára ríkið væri þá
í nánd. Það voru uppi um þessar mundir menn, er
þóttust fá vitranir og sjá sjónir, er boðuðu bráða
sælú á jörðu. Þessa spádóma gaf Comeníus út í
bólc, er hann kallaði Ljós í myrkri. Ymsir gripu að
vísu feginshendi við þessu og lögðu trúnað á það; en
þó varð það til þess, að afla honuin ámælis margra
•og varpa nokkrum skugga á hann. En hver er sá,
■er í engu skjöplist. Þessi trú hafði ekki heldurfest
imjög djúpar rætur hjá hopum; má það sjá af bók
þeirri, er hann samdi þrem árum fyrir andlát sitt,
og hann nefndi Hið eina nauðsynlega. Þar sýnir
Ihann, að hann er enn trúarhetjan forna, er engu
treystir öðru en drottins náð. Þessa bók má telja
■erfðaskrá, er hann ljet eptir ættingjum sínum, trú-
ibræðrum og yfir höfuð öllum; það er játningarrit
ihans; segir hann í því: Jeg þakka guði fyrir, að
hann hefir alla æfi látið mig vera framsóknarmann,
því að þráin eptir hinu góða er lækur, sem rennur
út frá uppspretíulind alls góðs, guði sjálfum; og þó
•að guð með þessu hafi leitt mig inn í. mörg völund-
arhús, hefur hann þó þegar leitt mig út úr þeim
flestum aptur, og hann leiðir mig við liönd sjer til
Jhins sæla friðar. Nokkru af kröptum mínum hef