Uppeldi og menntun - 01.07.2006, Qupperneq 35

3
Þróunarverkefnið var unnið í meðalstórum leikskóla í Reykjavík á árunum 2001–
2004. í leikskólanum, sem við nefnum hér Sjávarborg, dvöldu samtímis um það bil
sex­tíu börn. Þar voru sex­tán starfsmenn, þar af tveir af erlendum uppruna. öll börnin
og allt starfsfólkið tók þátt í verkefninu. Á þessum árum voru að meðaltali um það bil
tólf börn af erlendum uppruna í leikskólanum, eða í kringum 18% barnanna, og þau
töluðu 10–12 tungumál. Til samanburðar má geta þess að í leikskólum Reykjavíkur
voru á þeim tíma um það bil 9% barnanna af erlendum uppruna (Leikskólar Reykja-
víkur, 2004). í Sjávarborg var nokkuð löng reynsla af því að þar dveldu börn af erlend-
um uppruna en þeim hafði ekki verið sinnt markvisst nema að litlu leyti.
Börnin sem tóku þátt í þróunarverkefninu voru með ólíkan bakgrunn. Sum voru
íslensk í húð og hár og mátti ætla að gildismat og reglur leikskólans væru lík viðhorf-
um sem tíðkuðust á heimilum þeirra. önnur áttu annað eða bæði foreldri erlend og þá
gat verið meiri munur á gildismati og uppeldisviðhorfum. í ljósi kenninga Bernsteins
(1990) og Bronfenbrenners (1979) mátti gera ráð fyrir að aðlögun þeirra að leikskólan-
um gæti reynst erfiðari en hjá þeim börnum sem voru af íslensku bergi brotin.
Leikskólinn er hinn sameiginlegi vettvangur allra barnanna og hér verður fyrst
gerð grein fyrir nokkrum þáttum í hugmyndafræðinni sem þar er ríkjandi. Eins og
leikskólastjórinn lýsti starfinu byggir hugmyndafræði leikskólans á því að barnið fái
tækifæri til að blómstra sjálft, sýna fram á hvað í því býr, og að ekki megi ganga of
langt í að trufla hið sjálfsprottna þroskaferli. Verksvið leikskólakennara og starfsfólks
er að skapa börnunum tækifæri til að þroskast sjálf og því á íhlutun kennara að vera
leiðbeinandi en ekki of stýrandi. Umönnun, samskipti og leikur eru í brennidepli og
áhersla lögð á að barnið læri með því að leika sér. Starfsfólkið telur nauðsynlegt að
börnunum finnist þau vera örugg, elskuð og virt og að þau fái að læra í samræmi við
áhuga sinn og getu. Enn fremur er talið mikilvægt að byggja upp sjálfsmynd barna,
efla sjálfstraust þeirra og vísa þeim veginn til að vax­a og taka sjálfstæðar ákvarðanir.
Eins og bent var á hér að framan (Rodriguez og Olswang, 2003) eru mismunandi
gildi ríkjandi á ólíkum menningarsvæðum. í sumum löndum asíu er meira lagt upp
úr gildi hópsins eða fjölskyldunnar en einstaklingsins og þykir áhersla Vesturlanda-
búa á upphafningu einstaklingsins blátt áfram óviðeigandi (Durkin, 1995; Banks,
2003). ýmsum er það einnig illskiljanlegt að nám barnsins fari fram í gegnum leikinn,
þeir álíta að til þess að börn læri þurfi þau að fá beina kennslu (Brooker, 2002).
Stjórnendur leikskólans höfðu áhuga á því að sinna betur börnum af erlendum upp-
runa og kynna sér hvað fælist í fjölmenningarlegum vinnubrögðum. Samkomulag
varð um að þróunarverkefnið hefði eftirfarandi markmið:
1. að öll börn í leikskólanum læri að fólk er ólíkt en samt jafnmikils virði.
2. að leikskólastarfið endurspegli fjölmenningarlegt samfélag.
3. að gera heimamál og heimamenningu að sjálfsögðum og virtum þætti í leik-
skólastarfinu.
4. að starfsfólkið auki þekkingu sína og færni til að sinna fjölbreyttum hópi barna
og foreldra.
anna ÞorBjörg ingó­lfs­dó­ttir, els­a s­igríð­Ur jó­ns­dó­ttir