Uppeldi og menntun - 01.07.2006, Side 42

s­am­s­tarf í l e iks­kó­lUm­ V ið­ foreldra Barna af er lenUm­ UPPrUna
42
er forsenda velgengni í námi í íslenskum skólum. í þróunarverkefninu voru ekki tök á
því að kenna móðurmál barnanna en reynt var að sýna fram á að það væri viðurkennt
í leikskólanum. Börnin voru hvött til að kenna hvert öðru orð á móðurmáli sínu og
erlendu starfsmennirnir lásu stundum sögur á eigin máli. Þessi viðleitni bar nokkurn
árangur. Leikskólakennari sagði:
… það sem maður hefur verið að reyna að fá fram er að fá þau til að viðurkenna
sitt tungumál og það hefur til dæmis náðst í mínum hópi. Þegar hún Selma var
stjarna vikunnar þá stendur hún upp og fer að kenna okkur hvernig á að segja
borð og stóll og mamma og pabbi á víetnömsku, hún sem bara áður leit niður
ef það var minnst á víetnömsku, og [hún útskýrði:] „þetta er fáninn minn og
mamma mín fæddist þarna“.
í viðtölum við erlendu foreldrana kom fram að þeir tala flestir móðurmál sitt við
börnin heima. Þeir leggja sig fram um að börnin þeirra verði tvítyngd og sumir kenna
þeim að lesa og skrifa á móðurmálinu. En það er mikil vinna að viðhalda móðurmál-
inu og skapa börnunum auðugt málumhverfi. En stundum tekst það vel. Maria var
stolt þegar hún sagði frá níu ára syni sínum:
Jú, við tölum bara serbnesku heima og þegar Tómas kom til íslands, hann byrjar
að tala íslensku og hann talar alveg frábært, hundrað prósent serbnesku og
íslensku líka … Og við hjálpum honum að skrifa, hann skrifar serbnesku og les
og talar. Við erum líka heima með disk, sjónvarpsdisk …
En þótt börnin skilji móðurmál foreldranna vilja þau mörg hver svara foreldrum
sínum á íslensku og sum vilja helst að foreldrarnir tali líka íslensku. af þessu hafa for-
eldrarnir áhyggjur. Þeir óttast að þeir missi tengsl við börn sín og geti síður beitt sér í
uppeldi þeirra geti þeir ekki talað við þau á móðurmáli sínu. Einn faðirinn lýsti þung-
um áhyggjum af þessu og óttaðist að missa tengsl við fimm ára dóttur sína. Telpan
segir að foreldrarnir tali bara bull og hún vill ekki lengur hlusta á sögur á móðurmáli
sínu eða að mamma hennar syngi með henni.
Fyrri reynsla úr Sjávarborg af börnum af erlendum uppruna var oft sú að börnin
væru óvirk og flytu með í starfi leikskólans. Þau luku jafnvel námi sínu þar án þess
að kennararnir kynntust því sem í þeim bjó. aukin samskipti við foreldra og meiri at-
hygli sem erlendu börnunum var sýnd eftir að þróunarverkefnið hófst breytti þessu.
Hér má t.d. nefna tvær stúlkur í leikskólanum, fjögra og fimm ára, sem báðar voru
hlédrægar, höfðu sig ekki í frammi, töluðu lítið og voru ekki sterkar félagslega. önn-
ur þessara stúlkna grét mikið og lengi þegar komið var með hana í leikskólann. Eftir
að farið var að sinna þessum stúlkum meira og þeirra sérstöðu og eiga markvissari
samskipti við mæður þeirra „sprungu þær út“ eins og starfsmennirnir komust að orði.
Leikskólakennari sagði um aðra stúlkuna:
En núna er hún bara allt önnur. Og lætur mann svo sannarlega vita ef hún er ekki
ánægð með hlutina. Og vill fá að velja fyrst og gera allt fyrst. Hún bara veit það að
hún á eitthvað skilið. Hún er farin að gera kröfur og manni finnst það mjög flott.