Fréttablaðið - 19.11.2010, Blaðsíða 24

24 19. nóvember 2010 FÖSTUDAGUR
Síðastliðið þriðjudagskvöld flutti Kammerkór Suðurlands, ásamt
einsöngvurum og kammersveit,
tónlist eftir breska tónskáldið John
Tavener. Tónleikarnir fóru fram í
Kristskirkju. Stjórnandi var Hilm-
ar Örn Agnarsson.
Ég hef frá því ég var ungur að
árum verið á mörgum góðum og
merkilegum tónleikum í Krists-
kirkju. En þessi stund með tónlist
Taveners var einhver sú dýpsta og
tignarlegasta sem ég hef átt á tón-
leikum. Verk hans voru í senn full
af mannlegri reisn og djúpstæðri
auðmýkt sem aðeins mestu lista-
menn geta fært fram. Og flutning-
ur tónlistarmannanna var svo ein-
staklega sannur og magnaður að
hvergi varð skilið milli flutnings
og tónverks.
Engu líkara var en tónleikagest-
ir hefðu átt von á einhverju stór-
kostlegu: Þeir troðfylltu kirkjuna;
allir aukastólar setnir. Og þetta
stórkostlega og afar sjaldgæfa
gerðist: Tónlistin, flytjendur og
áheyrendur urðu ein samtvinnuð
heild í fágætlega djúpri upplifun.
Á slíkum stundum ríkrar og
sameiginlegrar reynslu finnum við
að innst í verund okkar erum við
öll eitt og hið sama: Manneskjan í
sínu æðsta veldi og tign.
Ég þakka fyrir mig.
Fáein orð um
mikinn viðburð
Tónleikar
Birgir
Sigurðsson
rithöfundur
Um síðustu helgi varð nokkur umræða um rafbíl borgar-
stjóra Reykjavíkur og lýsti
borgar stjóri því yfir að hann ætl-
aði í ljósi reynslunnar af rafbíln-
um sínum að snúa sér að metan-
bílum. Ekki skal með neinu móti
gert lítið úr þeim tækifærum
sem felast í nýtingu á metan
sem orkugjafa hér á landi. Hins
vegar er ekki ástæða til að for-
dæma rafbíla almennt á grund-
velli reynslu borgarstjóra, þótt
þessi „gamaldags“ rafbíll hafi
ekki staðið sig sem skyldi. Hann
var hannaður fyrir meira en ára-
tug og smíðaður fyrir indverskt
veðurfar. Eitt fölt laufblað kallar
ekki á fordæmingu skógarins.
Enginn vafi er á að rafbílar
munu á næstu árum ryðja sér
hraðar til rúms en margir gera
sér grein fyrir. Fyrir því eru
margar ástæður en kannski er
sú mikilvægasta að orkunýting
rafbíla er 3-4 sinnum meiri en
bíla sem ganga fyrir venjulegu
jarðefnaeldsneyti. Það sem hefur
helst tafið fyrir innrás rafbílanna
er þróun rafhlöðunnar. Stutt
drægni, skammur endingartími,
mikil þyngd og hátt verð hefur
með sanni verið sagt um rafhlöð-
urnar. En nú er að verða mikil
breyting á. Samkvæmt þróunar-
áætlun sem unnin er af banda-
ríska orkuráðuneytinu í sam-
starfi við framleiðendur rafhlaða
fyrir bíla er áætlað að innan 5
ára eða svo megi reikna með að
drægni á einni hleðslu venjulegs
bíls aukist upp í 300-500 km, raf-
hlöðurnar léttist um 30-50%, end-
ing þeirra muni ná a.m.k. 12-14
árum og verðið lækka þannig að
bílarnir verði samkeppnishæfir í
verði. Þegar eru að koma á mark-
að „venjulegir“ og rúmgóðir raf-
bílar og flestir helstu bílafram-
leiðendur heims stefna að því að
hefja framleiðslu á slíkum bílum
á næstu 2-5 árum.
Mörg lönd, bæði austan hafs
og vestan, í Asíu og Ástralíu hafa
mótað sér þá stefnu að hefja raf-
bílavæðingu á næstu árum. T.d.
ákvað Nýja Sjáland árið 2007 að
verða forysturíki í rafbílavæð-
ingu í heiminum. Í BNA og víða
á meginlandi Evrópu hafa margs
konar aðgerðir verið ákveðnar
til að liðka fyrir þessari þróun.
Má þar bæði nefna breytta skatt-
lagningu og tímabundna fjár-
styrki til kaupa á rafbílum eða
öðrum vistvænum bílum. Engin
þjóð hefur ákjósanlegri stöðu
en Ísland til að nýta rafmagn á
bílana sína um leið og framboð
verður nægjanlegt á slíkum
bílum. Hér er nú þegar næg vist-
væn raforka fyrir allan bíla-
flotann og gjaldeyris sparnaður
gæti í framtíðinni orðið af
svipaðri stærð og þegar þjóðin
hætti að mestu að nota olíu til
upphitunar húsa. Má nefna í því
samhengi að sparnaður við hús-
hitun með rafmagni og hitaveitu
var áætlaður 67 milljarðar króna
árið 2009.
Mikilvæg forsenda fyrir raf-
væðingu í samgöngum er upp-
bygging innviða til að hlaða
rafhlöðurnar. Koma þarf upp
hleðslubúnaði sem víðast um
landið, bæði heima hjá bílnum og
að heiman. Hér á landi er reiknað
með að um 80% af hleðslu rafbíla
fari fram í heimahöfn bílsins, þ.e.
á heimilum eða við fyrirtæki, en
önnur hleðsla mun eiga sér stað á
sérstökum hleðslupóstum. Síðan
verður einnig í boði hraðhleðsla
sem staðsett verður t.d. á stöðum
hliðstæðum bensín stöðvum.
Fyrir tækið EVEN hf. beitir sér
nú fyrir að hrinda í framkvæmd
sameiginlegu átaki fyrirtækja,
ríkisstofnana og sveitarfélaga
um að byggja upp slíkt kerfi. Nú
þegar hafa allmörg stór fyrir-
tæki og nokkur sveitarfélög og
ríkisstofnanir ákveðið að vera
með. Þá hefur umhverfisráðu-
neytið, fyrst ráðuneyta, ákveðið
að taka þátt í átakinu. Er vonast
til að ekki færri en 300 aðilar
muni á næstu misserum leggja
verkefninu lið. Má kynna sér
átakið á vefslóðinni www.nle.is.
Eftir hremmingar síðustu ára
hér á landi tala margir um nauð-
syn þess að breyta um hugarfar.
Oftast er vísað til efnahagsmála
en þess er ekki síður þörf á sviði
umhverfismála og meðferðar á
auðlindum heimsins. Á nýliðnu
þingi Norðurlandaráðs var aðal-
áherslan á „grænan hagvöxt“ og
sjálfbærni á öllum sviðum. Mikil-
vægur þáttur í því er að fara
betur með orkuauðlindir jarðar
og draga úr losun gróðurhúsa-
lofttegunda. Þar mun rafvæðing
samgangna gegna stóru hlut-
verki. Nú liggur fyrir Alþingi
frumvarp til laga um uppstokkun
á skattakerfinu, sem vísar til
nýrra tíma í þróun umferðar. Því
ber að fagna. Þegar landið fer að
rísa hjá okkur á ný og við förum
að endurnýja bílana okkar aftur
ætti rafbíll að vera sá kostur sem
fyrst yrði skoðaður.
Rafbílavæðing Íslands
Rafbílavæðing
Magnús
Jónsson
veðurfræðingur og
áhugamaður um rafbíla
Bjarni Harðarson, upplýsinga-fulltrúi sjávarútvegs- og land-
búnaðarráðuneytisins og gjald-
keri Heimssýnar, lætur svo lítið
að hafa nokkur orð í Morgun blaðið
4. nóvember sl. um athuganir
mínar á þeim áhrifum á íslenska
tungu sem innganga í Evrópusam-
bandið hefði.
Hann beitir í greinarkorni sínu
þeim kunnuglegu brögðum sem
sjá má hjá mönnum sem sjást ekk-
ert fyrir þegar þeir vilja afflytja
mál annarra. Þau eru hér eink-
um hálfsannleikur, óvinahatur
og sögufölsun. Hann segir að nú
þegar eyði þjóðin „umtalsverðu
fé til þýðinga á regluverki EES“
og að ég bendi á að „sú vinna öll
og kostnaður margfaldast við inn-
göngu í ESB“. Þetta er sígilt dæmi
um hálfsannleik, því þó að það sé
rétt að kostnaðurinn aukist þá fell-
ur hann ekki lengur á Íslendinga
eina heldur ESB allt. Það sparast
því umtalsvert fé við það.
Næsta fullyrðing er afbragðs-
góð: „Og jafnt þó enginn lesi þýð-
ingar þessar mun þýðingastarfið
hafa áhrif á íslensku þar sem sam-
hliða þýðingum munu skriffinnar
margskonar starfa við að orðtaka
regluverk þessi, yfirfara og kynna
nýyrði og talsmáta sem þar verð-
ur til og svo mætti lengi telja.“
Hvernig skriffinnarnir fara að því
að gera þetta án þess að lesa þýð-
ingarnar veit ég ekki, en kannski
er það þannig sem Bjarni starfar
sjálfur við að afla sér upplýsinga.
Mig grunar það þegar ég les
næstu setningar þar sem hann
fullyrðir að „danski kansellí-
stíllinn hafi komist mjög nærri
því að eyðileggja íslenskt ritmál“
og að það hafi síðan verið „ævi-
verk Fjölnismanna að snúa ofan af
þeim ósköpum“. Þessi afgreiðsla
á lærdómsöld Íslendinga, ritmáli
manna eins Hallgríms Pétursson-
ar, fjölda rímnaskálda, Jóns Vídal-
íns, Jóns Indíafara, Þorleifs Hall-
dórssonar og Eggerts Ólafssonar,
svo aðeins nokkrir séu nefndir,
finnst mér bera vott um fágæta
fáfræði um 17. og 18. öld og rit-
mál þess tíma. Margir af þessum
mönnum voru ekki aðeins alþýðu-
menn heldur einnig hálærðir og
fluttu inn menningu og menntir
frá Evrópu, engu síður en Fjölnis-
menn sem sjálfir voru afkasta-
miklir þýðendur, einkum þó Jónas
Hallgrímsson.
Óvinurinn í líki stofnanamáls-
ins sem Bjarni stillir upp and-
spænis „kjarnmiklu íslensku
alþýðumáli“ er svo eitthvað sem
verður til hvort sem Íslendingar
eru í ESB eða EES, því eins og
Bjarni veit munu embættismenn
þurfa að birta lög, reglur og upp-
lýsingar stjórnvalda eftir sem
áður og sýnist mér Bjarni sjálf-
ur verða mikið í því hlutverki að
túlka þær fyrir almenning í land-
inu sem fulltrúi eins ráðuneytis
ríkisins. En mér sýnist hann
þurfa að vanda sig miklu betur í
því hlutverki.
Órækt í hugsun
Ísland og ESB
Gauti
Kristmannsson
dósent í þýðingafræði
við HÍ
Þessi stund með
tónlist Taveners
var einhver sú dýpsta og
tignarlegasta sem ég hef
átt á tónleikum.
Engin þjóð hefur ákjósanlegri stöðu en Ísland
til að nýta rafmagn á bílana sína um leið og
framboð verður nægjanlegt á slíkum bílum.
Á sjúkrahúsinu á Ísafirði er áætlað að skera niður um
197 milljónir króna á næsta ári.
Það þýðir lokun. Það er þyngra
en tárum taki. Á sama tíma er
verið að bruðla miskunnarlaust
með opinbert fé á fæðingarstað
Jóns Sigurðssonar, Hrafnseyri
við Arnarfjörð, svo undrun hlýtur
að vekja og spurningu um hvort
stjórnvöld séu nú endanlega orðin
kexrugluð.
Tilkynnt var 17. júní sl. um 60-
70 milljóna króna fjárveitingu
til Hrafnseyrar vegna 200 ára
afmælis Jóns Sigurðssonar. Allt
vegna þess að nú á að setja þann
gamla í plexígler, plast og rafrænt
form, samkvæmt „spennandi til-
lögu“ sem kynnt var með pomp og
prakt. Engin sundurliðuð kostnað-
aráætlun fylgdi, enda ekki spurt
um slíkt, síst af fjölmiðlum. Sam-
kvæmt gamla stílnum verður svo
farið fram á aðra fjárveitingu
ef að líkum lætur, því grunur
margra hér vestra er að þessi dugi
skammt.
Og einmitt núna þegar til-
kynnt er um lokanir sjúkrahúsa,
standa yfir miklar „endurbætur“
á húsakynnum á Hrafnseyri. Þar
stendur varla steinn yfir steini,
svo umfangsmiklar eru þær.
Samt var nýlega varið milljónum
króna í endurnýjun gólfefna, park-
et meira og minna, nýjar og full-
komnar vatnslagnir, málningu og
nefndu það bara. Mikið af þessu
hefur verið molað mélinu smærra.
Þetta er þvílíkt rugl að fáheyrt
verður að telja. Vinstri höndin
hefur ekki hugmynd um hvað sú
hægri er að gera. Svo tekur út yfir
allan þjófabálk að áður en þessar
„spennandi“ endurbætur hófust
var eitt besta aðgengi sem fyrir-
fannst á Vestfjörðum fyrir hreyfi-
hamlaða einmitt á fæðingarstað
Jóns Sigurðssonar. Nú er búið að
splundra því til að setja upp eitt-
hvert snobbkerfi fyrir framan
húsið í staðinn. Steinsteypa og
plexígler fyrir milljónir króna í
stað Prestastéttarinnar sem köll-
uð var og dugði fullkomlega.
Svo datt einhverjum spekingum
í hug að nú væri einmitt rétti tím-
inn til að byggja nýja heimreið á
Hrafnseyrarstað, þrátt fyrir enga
þörf. Þar hefur nú fjöldi stórvirkra
vinnuvéla verið að verki uppundir
mánuð og framið slík skemmdar-
verk á staðnum að hlýtur að varða
við lög. Eyðilegging á náttúru-
perlu. Rúsínan í pylsuendanum er
svo sú, að nýja heimreiðin verður
helmingi lengri en sú gamla og
er lögð á mestu snjóastöðum
sem fyrirfinnast í Hrafnseyrar-
hvammi. Hver skyldi bera ábyrgð
á þessari hrikalegu vitleysu?
Bóndinn á Auðkúlu, Hreinn
Þórðarson, neitaði Vegagerðinni
um efnistöku á landi sínu vegna
þessarar nýju heimreiðar. Varla
kemur slíkt oft fyrir. Kveikir það
ekki á neinum perum, að maður
sem hefur búið alla sína ævi í
nágrenni við Jón Sigurðsson, neit-
ar að standa að svona rugli, þrátt
fyrir að peningar séu í boði?
Hvers konar forgangsröðun er
það að byggja óþarfa heimreið í
minningu og af virðingu við Jón
Sigurðsson, eins og formaður
Hrafnseyrarnefndar komst svo
hnyttilega að orði, í stað þess að
minnast hans með því til dæmis að
sjá til þess að allir Íslendingar hafi
nóg að bíta og brenna? Og brytja
niður húsið á staðnum. Óskiljan-
legt. Samtímis og þjóðin rambar á
barmi örvæntingar vegna hótana
um að loka þurfi sjúkrahúsum á
landsbyggðinni vegna fjárskorts!
Dómgreindarleysi á háu stigi.
Margir sem til þekkja telja að
Hrafnseyrarvitleysan kosti ekki
undir 100 milljónum þegar upp
verður staðið. Síðan er allt annað
bruðl sem sannanlega er þar í
gangi og hefur verið undanfarin
ár samkvæmt beinhörðum opin-
berum tölum. Sumir Vestfirðingar
kalla framkvæmdirnar á Hrafns-
eyri náttúruhamfarir af manna-
völdum, meðan aðrir segja að þær
jaðri við að vera glæpsamlegar.
En loka sjúkrahúsinu á Ísafirði,
það skulum við gera!
Ekki kæmi á óvart að stundum
glitruðu tár á hvarmi á styttu Jóns
Sigurðssonar á Austurvelli þessa
dagana.
Dómgreindarleysi stjórnvalda
er með eindæmum
Vestfirðir
Hallgrímur
Sveinsson
Brekku í Dýrafirði
Hreinn Þórðarson
Auðkúlu í Arnarfirði
Ekki kæmi á
óvart að stundum
glitruðu tár á hvarmi á
styttu Jóns Sigurðssonar
á Austurvelli þessa dag-
ana.
P.o. Box 126 ::: 121 Reykjavík ::: Sími 546 1984 ::: info@1984.is ::: www.1984.is
Hýsing og lén - allt á einum
stað fyrir eitt lágt verð.
628 kr./mán.*
*Miðað við 3 ára hýsingarsamning