19. júní


19. júní - 19.06.1980, Side 20

19. júní - 19.06.1980, Side 20
ADDA BÁRA SIGFÚSDÓTTIR: Konur á þingi — Konur í bæjarstjórn Adda Bára Sigfúsdóttir. Til er falleg og myndarleg bók, röskar 500 blaðsíður og heitir Al- þingismannatal 1845—1975. Úr henni má taka örlítinn útdrátt og gefa honum heitið Alþingis- kvennatal. En þar sem sá listi varð ósköp stuttur, taldi aðeins níu konur, þótti mér nauðsynlegt að framlengja alþingiskvennatalið og láta það ná allt til síðustu kosninga í desember 1979. Hér eru aðeins taldar þær konur sem náð hafa kosningu, en ekki varaþingmenn, sem gripið hefur verið til þegar þurft hefur að fylla í eyður vegna forfalla kjörinna þingmanna. Alþingismannatalið tiundar hins vegar trúverðidega alla slíka allt niður í fólk sem tyllt hefur verið í stól á þingi í Jorjár vikur samtals. Séu allar slíkar varaskeifur taldar bætast 15 kvennanöfn við. Þess háttar þing- mennska gefur þó ekki mikil tæki- færi til þess að láta að sér kveða. Hins vegar veit ég ekki betur en allar konur sem inn fyrir þröskuld þings hafa sloppið hafi haft þar eitthvað til málanna að leggja. Konur fengu kosningarétt og kjörgengi til Alþingis árið 1915 og árið eftir var Bríet Bjarnhéðins- dóttir á lista Heimastjórnar- manna. Um það framboð segir dóttir hennar Laufey Valdimars- 18 dóttir eftirfarandi: „Hefði hún komist að sem varamaður og Jíar með á þing (því að varamaðurinn komst að) ef hún hefði ekki verið strikuð út og færð óeðlilega mikið niður svo að sá, sem fyrir neðan hana var á listanum, komst upp“. Þessi reynsla kann að hafa orðið til þess að næst þegar konur hugðu til hreyfings buðu þær fram sér- stakan landslista kvenna og þannig komst fyrsta konan á þing, en það var Ingibjörg H. Bjarnason í kosn- ingum 1922. Hún gekk hinsvegar í flokk þegar á þing var komið og hefur það vafalítið veikt trú manna á „ópólitískum“ kvennalistum. Þó var aftur gerð tilraun 1926, en þá var Bríet Bjarnhéðinsdóttir efst á kvennalista. Sá listi fékk aðeins um 400 atkvæði. Menn kenndu ýmsu um, m.a. aldri Brietar, en hún var þá sjötug. Þegar Ingibjörg H. Bjarnason hætti þingmennsku tók Guðrún Lárusdóttir við sem þingmaður Sjálfstæðisflokksins, en í þann flokk gekk Ingibjörg, þegar hann var stofnaður. Guðrún drukknaði í Tungufljóti sumarið 1938 og eftir lát hennar var engin kona á þingi þar til Katrín Thoroddsen tók sæti fyrir Sósíalistaflokkinn 1946. Mér er ekki ljóst, hve mikinn þátt kvenréttindabaráttan átti í fram- boði hennar, en víst er það, að í framboðsræðu sinni í útvarpi fyrir kosningarnar vitnaði hún til sam- þykktar landsfundar kvenna, en þar gerðu konur ]oá kröfu til stjórnmálaflokkanna, að ein kona yrði á þingi fyrir hvern flokk. Kvenréttindafélagið var öflugt um þessar mundir og stóð með tals- verðum blóma fram um 1960 og sennilegt er, að sú sóknarlota hafi átt sinn þátt í því að á árabilinu 1949-1959 eru fjórar konur kjörnar á þing. Aldrei voru þær þó nema tvær í senn á þingi og eitt kjör- tímabilið aðeins ein. Ingibjörg H. Bjarnason.

x

19. júní

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: 19. júní
https://timarit.is/publication/671

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.