19. júní - 19.06.1983, Blaðsíða 14

óvart eftir að farið er að æfa, hlyti ég að
hafa samið leikritið sofandi. Það gerði
ég ekki. Bríet hefur mjög næma tilfinn-
ingu fyrir texta ot sýnir honum trún-
að.“
Konan í kjallaranum
— Hvenær byrjaðir þú að skrifa?
Ég var 8 ára þegar ég orti fyrsta og
eina ljóðið mitt á ensku. Það var um
sólina og vorkomuna.
— Viltu leyfa mér að heyra?
Æ nei, ég hcld ekki. Hann Jónas
Jónasson plataði mig til þess að fara
með þetta ljóð í útvarpsþætti hér um
árið. Ég held að það sé alveg nóg. Þeg-
ar ég var unglingur skrifaði ég í bláa
stílabók, stökur, ljóð og nokkrar smá-
sögur. Æskan birti eftir mig smásögu
þegar ég var 13 ára gömul. Það þótti
mér mikill viðburður.
Þegar ég var 19 ára fékk ég verðlaun
fyrir smásögu í tímaritinu Líf of list.
Sagan hét Konan í kjallaranum.
Við lékum leikrit
Ég man alls ekki til þess að ég fengi
neina beina hvatningu til þess að
skrifa, enda held ég að þess hafi ekki
þurft, en pabbi tók vel því sem ég sýndi
honum. Einhvern veginn var það al-
veg sjálfsagt að ég skrifaði. Jökull
bróðir minn var mjög drátthagur og
teiknaði eingöngu framan af, þótt
hann væri ungur þegar hann gaf út
sína fyrstu bók.
I fjölskylduboðum lékum við leikrit
og við gerum það enn. Við leikum
bókaheiti og málshætti allt kvöldið,
bæði ungir og gamlir. Leikirnir eru
samdir á staðnum. Sá sem fær hug-
mynd, velur sér leikara eftir þörfum og
síðan eiga hinir að giska á hvaða bóka-
heiti eða málshátt verið er að leika.
Það gefur auga leið að lítill tími gefst til
að semja eða leikstýra svo leikendur
verða að leika eins og andinn blæs
þeim í brjóst — en það er mjög mikil-
vægt að þeir séu trúir hugmyndinni
svo áhorfendum finnist þeir ekki vera
sviknir — þeir eiga, jú, að giska á hvað
er verið að leika. Þetta er alveg geysi-
lega gaman og mikið hlegið. Faðir
14
minn og Eysteinn, bróðir hans, voru
aldir upp við þetta á Djúpavogi. Pabbi
segir, að upp úr aldamótum haíi
Djúpivogur verið mesta menningar-
pláss á Islandi — eða jafnvel mesta
menningarpláss norðan Alpaíjalla.
Þar var ungmennafélag og blómleg
menningarstarfsemi. — Núna er Ijórða
kynslóðin farin að taka þátt í þessu hjá
okkur og því enginn hörgull á leikur-
um, hvort sem þarf áttræðan leikara
eða tveggja ára.
. . . pabbi tók vel því sem ég sýndi hon-
um. Svava með föður sínum, dr. Jakobi
Jónssyni.
Líkt og blettur í dúk
Ég fæddist þjóðhátíðarárið 1930 í
Neskaupstað en frá fimm til tíu ára
aldri átti ég heima í Kanada þar sem
faðir minn var prestur. Þar byrjaði ég
mína skólagöngu. Það var auðvitað
töluð íslenska á heimilinu en þó fór svo
að við systur sem erum elstar í syst-
kinahópnum glutruðum niður íslensk-
unni. Þo foreldrar okkar töluðu við
okkur á íslensku svöruðum við á ensku
og við töluðum ensku okkar í milli
löngu eftir að við vorum fiutt aftur
heim. Enskan hefur haft áhrif á mig
þannig að ýmsar þulur, stafrófið, mán-
aðardagana og fieira þess háttar get ég
ekki farið með reiprennandi nema á
ensku. Þetta situr fast í mér líkt og
blettur í dúk sem vill ekki hverfa.
í skugga stríðsins
Við komum heim með Dettifossi ár-
ið 1940. A nóttunni sigldi skipið ljós-
laust en ég man ekki til þess að ég hafi
verið hrædd. Hef líklega ekki haft vit á
því.
Það voru mikil viðbrigði að koma
heim til íslands og ég reyndi mikið á
mig til að gerast góður íslendingur. Ég
held líka að mér hafi tekist það en þeg-
ar ég horfi um öxl, held ég að undir
niðri hafi ég öll mín unglingsár verið
að bíða eftir að komast út aftur. Það er
flökkunáttúra í mér — þó gæti ég ekki
hugsað mér að setjast að annars staðar
en á íslandi.
V itundarvakning
Um fermingu las ég grein eftir karl-
mann sem færði rök að því að konur
ættu að fá að læra ekki síður en karl-
menn. Líklega hefur þá verið í gangi
einhver umræða um þessi mál. Ég man
enn hvað ég varð hissa því mér hafði
aldrei dottið í hug annað en þetta væri
sjálfsagt og þyrfti ekki réttlætingar við.
Þetta var líklega í fyrsta skipti sem ég
gerði mér grein fyrir að ég tilheyrði
sérstökum — óæðri? - fiokki í þjóðfélag-
inu. Ég var alltaf ákveðin í að læra og
þó ég velti fyrir mér ýmsum framtíðar-
störfum, varð það alltaf niðurstaðan
að ég ætlaði að verða „kona við skrif-
borð“. Hins vegar vaíðist stundum
fyrir mér að koma hugsanlegum eigin-
manni fyrir í þessum framtíðardraumi
en það endaði með því að ég setti hann
við annað skrilborð beint á móti mínu.
Ætli sé ekki óhætt að segja að þessi
draumur hafi ræst að öðru leyti en því
að við Jón Hnefill höfum sitt hvort
vinnuherbergið?
Sjálfstraust stúlkna
Að loknu stúdentsprófi fékk ég styrk
frá American Scandinavian Founda-
tion og var við nám í Smith College í
Massachusetts í Bandaríkjunum á ár-
unum 1950-52 og þaðan tók ég B.A.
próf í enskum og amerískum bók-
menntum. Smith er kvennaháskóli. Eg
var á móti sérskólum áður en ég fór en
álit mitt breyttist eftir dvölina þar. Eg
held að sjálfstraust stúlkna aukist því
þær gegna öllum embættum í þessu
sjálfstæða ,,þjóðfélagi“ sem skólinn er.
Auðvitað er þessi skoðun mín á sér-