19. júní - 19.06.1983, Blaðsíða 16

við prestsembætti. Ég fékk þá skóla-
systur mína, Vigdísi Finnbogadóttur,
til þess að taka við þættinum til vors. —
Ég held að þetta sé fyrsti þáttur al-
menns eðlis sem kona var látin sjá um
reglulega.
í framboði
— Hvernig byrjuðu afskipti þín af
opinberum málum?
Þegar ég fór í framboð fyrir Al-
þýðubandalagið í Reykjavík árið 1971
haíði ég verið afskaplega lítil félags-
kona. Þó hafði ég nokkrum sinnum
verið beðin að tala eða flytja erindi —
og þá notaði ég stundum tækifærið og
talaði um jafnréttismál. Upp úr 1960
flutti ég ræðu hjá Stúdentafélagi Aust-
urlands gegn karlaveldi og á 20 ára
stúdentsafmælinu 1969 flutti égádeilu
í léttum dúr gegn kvenímynd í karla-
bókmenntum. Skömmu fyrir 1970 var
ég beðin að flytja erindi um kvenfrelsi
hjá Kvenréttindafélagi íslands. Ég
veit varla hvers vegna ég var beðin um
að tala — líklega sem rithöfundur -
en ég man að ég ræddi m.a. nýja bú-
skaparhætti, t. d. sameiginlega mats-
eld eða fjölskyldumötuneyti. Það fékk
ekki góðan hljómgrunn.
Blýhólkurinn
Það væri betra að spyrja flokkinn en
mig hvers vegna ég var beðin að fara í
framboð, en ég var náttúrlega búin að
skrifa Leigjandann og Hvað er í blýhólkn-
um?—tn í leikritinu kemur það fram að
hver kona er bundin af lögum, reglum
og venjum - og að vandamál kvenna
eru ekki einstaklingsbundin. Blýhólk-
urinn var frumsýndur í nóvember
1970. Aðdragandinn að leikritinu var
sá að nokkrar listakonur boðuðu til
fundar á Hótel Borg. Þetta var í upp-
hafi nýju jafnréttisbylgjunnar og um-
ræðuefnið var konur og listir. A þess-
um fundi stakk Bríet upp á því að ég
skrifaði leikrit. Hún er guðmóðir og
ljósmóðir allra minna leikrita.
Á þingi
Aldrei gat ég greint annað en þing-
menn virtu konur sem persónur en
16
það gætir vissrar tilhneigingar til
verkaskiptingar. Málefni kvenna og
barna eru í verkahring kvenna. Sum
kvennamál verða flokksmál en önnur
ekki. Þegar kemur að málum er
skipta þarf peningum, þá eru konur
ekki síður ósammála en karlar.
Það var oft gaman að vera á þingi á
þessum fyrstu árum. Flokkur minn
var í stjórn og við vorum samhent í að
koma málefnum kvenna í betra horf og
þá var ekki ónýtt að hafa Oddu Báru
Sigfúsdóttur í áhrifastöðu en hún var
aðstoðarráðherra á þessum árum.
rétt. Jafnlaunaráð var stofnað 1973 en
það tók mig tvö ár að koma því máli
gegnum þingið. Jafnlaunaráð var
fyrirrennari Jafnréttisráðs og lögin um
Jafnlaunaráð voru tekin nánast orð-
rétt upp í lögunum um jafnrétti kynj-
anna.
Það er auðvitað ekki hægt að týna til
Öll þingmál í einu viðtali en ég var um
skeið formaður allsherjarnefndar
Neðri deildar og menntamálanefndar
og hafði því mikil afskipti af mennta-
málum. Ég átti frumkvæði að endur-
greiðslu söluskatts til rithöfunda sem
Myndin er tekin á vígsludegi séra Jóns Hnefils Aðalsteinssonar. Svava og séra Jón
Hnefill með einkasoninn Hans Jakob á milli sín.
Stórt spor í rétta átt
Það var gífurleg kerfisbreyting þeg-
ar lögin um hlutdeild ríkisins í rekstri
og byggingu dagvistarheimla voru sett
árið 1973. Aður höíðu aðeins verið
veittir styrkir á íjárlögum hverju sinni,
ónógar upphæðir og ákveðnar meira
eða minna af handahófi. Þá var einnig
skipaður sérstakur fulltrúi í mennta-
málaráðuneytinu til að annast dag-
vistarmál barna. Ég er ánægð með að
hafa átt hlut í þessu máli. Þar var lagð-
ur grunnur að nýrri stefnu og viður-
kennt af löggjafarvaldinu að dagvist-
arheimili eru nauðsynleg og sjálfsögð.
A þessum árum var líka sett í lög að
húsmæður ættu rétt á sjúkradagpen-
ingum en áður áttu þær engan slíkan
var undanfari Launasjóðsins og
tryggði fyrsta Ijárframlagið sem veitt
var í því skyni. Og þá flutti ég tillögur
um bann við kjarnorkuvopnum á ís-
lensku láði, lofti og legi.
Launamisréttið verst
— Hvert telur þú vera mesta mis-
réttið í dag?
Mesta misréttið cr munurinn á
tekjum karla og kvenna. Feminismi
sem leggur aðallega áherslu á sameig-
inlegan reynsluheim kvenna dregur
athyglina frá launamisréttinu. Menn
gleyma þá gjarnan því sem greinir
konur að og leggja áherslu á það sem
er þeim sameiginlegt. Þetta er hættu-
leg stefna fyrir launabaráttuna.