19. júní - 19.06.1983, Blaðsíða 17

Lifandi barátta
Það var miklu auðvcldara að vinna
að jafnréttismálum meðan Rauð-
sokkahreyfingin var og hét en eftir að
hún lognaðist út af. Það var mikill
styrkur þegar konur sýndu lifandi
áhuga, mættu á þingpöllum og mynd-
uðu þrýstihópa. Það er mikill mis-
skilningur að þrýstihópar séu endilega
af hinu illa eða séu til marks um ein-
hverja upplausn í þjóðfélaginu eins og
stundum er haldið fram. Konur mega
ekki sofna á verðinum. Það er nauð-
synlegt að þær sýni stjórnmálum
áhuga.
Það er mikið ánægjuefni að konum
skuli nú hafa fjölgað á Alþingi og þá
var ekki síður ánægjuefni að fylgjast
með þeim fjölda kvenna víðs vegar úti
á landi sem stóðu í fremstu víglínu í
kosningabaráttunni þótt þær kæmust
ekki í þingsæti að þessu sinni. Ef við
eigum að fjölga konum á þingi fyrir
alvöru þá verða þær að koma úr öllum
kjördæmum landsins.
Kvótakerfi og kvenfyrir-
litning
— Hver er þín skýring á því að ís-
lenskar konur hafa átt svo miklu erfið-
ara uppdráttar í pólitík en konur á
öðrum Norðurlöndum?
Ég hef heyrt þá skýringu að jafn-
réttismálin almennt séu skemmra á
veg komin liér en annars staðar á
Norðurlöndum og það er áreiðanlcga
rétt. Ástandið á þingi speglar ástandið
í þjóðfélaginu. - Það er eins og allt of
fáir hér hafi áttað sig á því að kven-
frelsi er mannréttindamál — í mínum
augum á nánast allt að víkja fyrir
mannhelgi og mannréttindum. I
kvenfrelsisbaráttunni er enginn að
fara fram á meira en hann á skilið —
aðeins sanngjarnan skerf af þeirri
mannhelgi sem allir telja í orði að beri
að virða. En kvenfyrirlitning segir
meira um þann sem fyrirlítur en þann
sem fyrirlitinn er. Kannski þarfað fara
fram einhver félagsleg og sálfræðileg
rannsókn á íslenskum karlmönnum
með þetta í huga?
Mér finnst sjálfsagt að koma á kvóta-
kerfi og ýmiskonar aðgerðum til að
minnka forskot karla bæði í stjórnmál-
um og á öðrum sviðum þjóðfélagsins.
Slíkar aðgerðir eru ekki forréttindi
heldur aðgerðir til að jafna metin. Þær
hafa reynst vel á hinum Norðurlönd-
unum.
Húsverkin
- Hvernig hefur þér sjálfri tekist að
leysa málin?
Ef ég á að segja eins og er, þá hef ég
verið alltof myndarleg húsmóðir af
einskærum ótta við að annars yrði
sagt: Þarna sjáið þið hvernig fer þegar
konur eru of mikið út á við! Annars er
Jón Hnefill vel sjálfbjarga. Við höfum
hjálpast að eftir aðstæðum. Og heimil-
ið hefur alltaf verið fámennt. Við eig-
um einn son, Hans Jakob, sem nú er
fluttur að heiman svo við erum aðeins
tvö heima núna. Efjón heíði ekki verið
reiðubúinn til að taka sinn skerf — og
stundum meira en það — af hússtjórn-
inni meðan ég var á þingi, hefði þetta
tæplega gengið. Seinni árin mín á
þingi hafði ég þó húshjálp einu sinni í
viku. Það var mikil hjálp. Erfiðustu
árin eru að baki — þegar drengurinn
var lítill og ég vann úti og skrifaði
hálfu næturnar.
Viskan er númer eitt
— Hvernig er þín Útópía?
Ég held að hver sá sem ætlar að
stuðla að betra þjóðfélagi verði að
reyna að þroska sjálfan sig.
Ég þekki ekki betri grundvöll en
þann sem Kristur lagði og ég er æ
betur að sjá viskuna í kenningum hans
og dómum, þegar hann er að leysa
ágreiningsefni og kenna. Mér virðist
oft hafa verið lögð ofeinhliða áhersla á
tilfinningarnar einar sér — gæsku og
góðvild en mér finnst viskan aðdáun-
arverðust. Viska Krists er hreinasta
opinberun — hún sprettur sjálfkrafa
upp úr kærleiksboðskapnum.
Hræðilegasta aflið í manninum tel
ég vera sjálfshatur og sjálfsfyrirlitn-
ingu. Þú ert lifandi andi ekki síður en
aðrir. Efþú útskúfar sjálfum þér, glat-
ar þú hæfileikanum til að virða og
elska aðra.
„Elska skaltu náunga þinn eins og
sjálfan þig“, sagði Kristur. Ég hugsaði
mikið um þessi orð þegar ég var barn
en skildi þau ekki — ég átti bágt með að
trúa því að Kristur væri að hvetja
menn til sjálfselsku. Ég skildi ekki
viskuna í þessum orðum fyrr en ég var
orðin fullorðin.
Kannski er þessi viska ein þess
megnug að bjarga okkur á kjarnorku-
öld?
Fjórir ættliðir. Svava situr á milli foreldra sinna og afkomenda. Talið frá vinstri: Hans
Jakob með Jón Hnefil yngri á háhcsti, Svava, Þóra Einarsdóttir og dr. Jakob Jónsson.
17