Búfræðingurinn - 01.10.1951, Blaðsíða 72
70
BÚFRÆÐINGURINN
að þessi tilbúnu efni voru mörgum sinnum áhrifameiri, heldur
en hinir upprunalegu hormónar. í dag eru nokkrir tugir slíkra
efnasambanda framleiddir í rannsóknarstofum og mörg þeirra
sýna, að þau hafa mikil áhrif á hvatir jurtanna. Þar sem efna-
sambönd þessi eru framleidd í efnarannsóknarstofum og hafa
ekki fundizt enn sem komið er í plöntum þeim, sem þau hafa
áhrif á, þá er ekki réttmætt að kalla efni þessi hormóna. Orðið
jurtahvatari eða hvatari heiur verið notað í íslenzku og verður
notað hér.
Árið 1942 fundu vísindamenn við Boyce-Tliompson stofn-
unina í Bandaríkjunum jurtahvataefni, er þeir nefndu 2,4—
dichlorophenoxyacetic sýru, sem liafði þá eiginleika, að þegar
sýrunni var úðað á sérstakar plöntutegundir, drápust þær, en
skildu aðrar eftir óskaddaðar. Mjög lítill dropi af hreinni sýru
er nóg til þess að helta vöxt viðkvæmra ungjurta.
í flestum tilfellum hefur það reynzt, að 1 kg. af sýrunni hef-
ur drepið mikinn hluta þess illgresis, sem fyrirfinnst í túnum
og nýjuru sáðsléttum hér á landi. Þess ber sérstaklega að gæta
að láta ekki hinn minnsta dropa af sýrunni koma við verðmœt-
ar jurtir, sem eru viðkvæmar fyrir áhrifum liennar. Tómatar,
gúrkur og ýmsar matjurtir eru mjög viðkvæmar.
Nafnið íl,\—dichlorophenoxyacetic sýra hefur verið stytt og
skammstafað 2,4—D á meðal efnalræðinga, en einn framleið-
andi á þessu efni kallar það DCP. Enskir efnafræðingar nefna
sýruna chloroxone. Stöku sinnum er 2,4—D notað um þau
efnasambönd, sem eru efnafræðilega dregin af sýrunni og
henni náskild.
2,4—D er lífræn sýra, náskild bæði phenol, en efnafræðingar
skrifa byggingarformúlu þess:
CH
C
/ \
HC
CH
II
HC
CH