Frjáls verslun - 01.04.2002, Blaðsíða 33

FJÁRMÁL LÍFTÍMI HeCODE
Betri tíð eða vonlaust dæmi?
Rosalegur taprekstur síðustu ára hefur reynt á þolrif hluthafa í deCODE og það láir
þeim enginn þótt þeir séu orðnir óþreyjufullir eftir betri tölum.
fólks um bætta vellíðan og fleiri lyf til að vinna á illvígum sjúk-
dómum. Viðskiptamódelið í kringum deCODE byggist á því að
sjúkdómar séu að hluta arfgengir og að lyfjaiðnaður framtíðar-
innar komi til með að byggja á erfðafræðilegum uppgötvunum
og að auðveldara sé að stunda þær rannsóknir á Islandi þar sem
upplýsingar um sjúkdóma og ættfræði séu betur skjalfestar en
annar staðar í heiminum. Enn hefur ekki reynt á hinn umdeilda
miðlæga gagnagrunn sem tyrirtækinu var veitt rekstrarleyfi
fyrir í janúar árið 2000, hann er ekki kominn í gagnið. Forsend-
urnar í viðskiptamódeiinu er lika þær að næsta kynslóð af lyflum
verði einstaklingsbundin og að sama lyfið hrífi á suma en aðra
ekki. Og með því að læknar viti fyrirfram um viðbrögð sjúklinga
við lyfi sé hægt að koma í veg fyrir þá sóun að sjúklingar hendi
fyfjum af þvi að þau hafa ekki tilætluð áhrif á þá.
Nær 70 þúsund íslendingar gefið fyrirtækinu blóð íslensk erfða-
greining hefur fengið nær 70 þúsund íslendinga í lið með sér
sem hafa sjálfviljugir - með upplýstu og skriflegu
samþykki - gefið blóðprufur vegna sjúkdómarann-
sókna fyrirtækisins. Út úr þessum rannsóknum er
kominn mikill erfðafræðilegur gagnagrunnur þar
sem hægt er að vinna með niðurstöðurnar og sam-
keyra þær að vild - allt eftir því hvað menn eru að
rannsaka og leita að. Þær rannsóknir sem fyrirtækið
hefúr gert í samvinnu við Hoffman La Roche byggj-
ast á blóðsýnum þessara 70 þúsund Islendinga.
Grundvallarmunur er á hinum erfðafræðilega
gagnagrunni Islenskrar erfðagreiningar og miðlæg-
um gagnagrunni á heilbrigðissviði sem mestur styrr-
inn stóð um. Sá síðarnefndi hefur að geyma upplýs-
ingar um sjúkraskýrslur og heilsufar Islendinga og
er samansafn af fyrirliggjandi upplýsingum - og er
enn ekki kominn í gagnið. Til að fá hann í gagnið
þarf að semja við allar heilbrigðisstofnanir og er
samningagerð lokið við flestar þeirra. Enn á hins
vegar eftír að semja við langstærsta spítalann, Land-
spítalann. Ætla má að það taki skamman tíma að
gera hinn miðlæga gagnagrunn að vinnutæki þegar
þar að kemur.
Þá hefur ættfræðigagnagrunnurinn, sem Islensk
erfðagreining hefur unnið í samvinnu við Friðrik
Skúlason og ætlunin er að setja ókeypis á Netið,
ekki verið settur þangað ennþá vegna deilna þar um.
Upp komu efasemdir um höfundarrétt hjá Þorsteini
Jónssyni hjá Genealogia Islandia, sem var á sínum
tíma partur af Urði, Verðandi, Skuld. Ef niðurstaðan
verður óhagstæð fyrir íslenska erfðagreiningu gæti
það bakað fyrirtækinu ijárhagslegt tjón að hafa sett
það á Netíð.
greiningu tækist að einangra erfðavisa sem og að kortleggja litn-
ingasvæði. Þessi samningur var deCODE afar mikilvægur og
bráðnauðsynlegur til að fá einhver tekjuskapandi verkefni í upp-
hafi. Skrifað var undir samninginn með mikilli viðhöfn í
Perlunni. Samningurinn gekk út á tvennt; fastar rannsóknar-
greiðslur upp á 70 milljónir dala - þ.e. sú greiðsla yrði innt af
hendi hvað sem annars kæmi út úr rannsóknunum - sem og ár-
angurstengdar greiðslur upp á 130 milljónir dala. Þessum samn-
ingi er núna lokið með þeim orðum í skýrslu deCODE að eitt ár-
angursríkasta samstarf um meingenaleit, sem um geti, sé að
baki. A þessum fjórum árum tókst að staðsetja yfir tuttugu erfða-
vísa og einangra flóra sem tengjast algengum sjúkdómum. Þá
tókst að ná þrettán fyrirframskilgreindum vísindalegum áföng-
um og fyrir þá greiddi Roche þrettán áfangatengdar greiðslur. I
janúar sl. gerðu fyrirtækin með sér samning um áframhaldandi
samstarf við lytjaþróun sem beinist að lytjamörkum í tjórum
þessara sjúkdóma. Olíkt því sem var árið 1998 er upphæð nýja
Öryggisskáparnirfrá Rosengrens
eru traust geymsla fyrir peninga,
skjöl, tölvugögn og önnur verð-
mæti. Skáparnir sem eru í hæsta
gæðaflokki fást í ýmsum stærðum
og gerðum. Kynnið ykkur úrvalið.
Samningurinn við La Roche ruddi brautina í febrúar
árið 1998 steig deCODE eitt sitt stærsta skref til
þessa þegar það samdi við fyfjarisann Hoffmann La
Roche um 200 milljóna dala rannsóknarsamning
sem gekk út á meingenaleit og að Islenskri erfða-
Bedco & Mathiesen ehf
Bæjarhrauni 10
Hafnarfirði
Sími 565 1000

33