Morgunn - 01.12.1984, Síða 30

104
MORGUNN
að búa hinn dauða undir för til dauðraríkis. Þetta hefur
oft verið túlkað sem ósk hinna eftirlifandi, að gera hinn
látna lifandi líkan, ef það mætti tefja för hans, halda í
hann í þeirri von, að hann lifnaði við. Vegna þess hve hug-
myndin um tilveru sálar, er farist ekki í dauðanum, er út-
breidd virðist mér óskynsamlegt að búast við öðru en
hér sé á reynslu byggt, að menn hafi á sama hátt og allar
þekktar þjóðir nú hugsa sér framhaldslíf af einhverju
tagi, þá hafi Neanderthalsmenn orðið fyrir sömu reynslu,
og því hafi þeir búið um líkin sem raun ber vitni. Einnig
má ætla, að þeir hafi dregið svipaðar niðurstöður af
draumum og margar frumstæðar þjóðir, sem telja ein-
mitt draumana bestu sönnunina fyrir tilveru sálnanna.
Umbúnaður um dauða er liður í sálnatrúnni og gætir
þar tveggja meiginhugmynda. 1 fyrsta lagi, að á svipaðan
hátt og sýna verður veiðidýrinu fulla virðingu svo eig-
andi þess snúist ekki gegn mönnunum, þá verði að sýna
líkama framliðins fulla virðingu, og hindra þannig sálina
í að verða að illum anda, sem hefni sín grimmilega á hin-
um eftirlifandi, og þá auðvitað einkum ættingjum sem
vanrækt hafa helgar skyldur sínar. Sýni þeir ekki hinum
dauða virðingu er sál hans yfirgefin og nýtur ekki gleði
og nægta hinum megin. Hin hugmyndin er sú, að með
orðum og athöfnum verði að aðstoða sálina við að kom-
ast til dauðraheima og að halda til jafns við aðrar sálir.
Gjafir af ýmsu tagi, sem settar eru í grafir eru til þess
fyrst og fremst að auðvelda för hins látna. Oft þarf hinn
látni mat í langa hríð eftir að iíkaminn deyr. Leifar þeirr-
ar trúar eru í draugatrúnni þegar gefa þarf afturgöngum
mat eins og iifandi fólki.
f Gilgamesh-ljóðinu fá Babýlon er sagt frá því hvernig
hinum látna verður sýnd virðing, og hvernig ættingjarnir
geta auðveldað líf sálar hans í dauðraheimum. Þar segir
á einum stað;