Saga - 1952, Síða 74

332
erkibiskup þar. Hann var höfuðskörungur,
lærður og stjórnvitur, og barðist kappsamlega
fyrir hinni rómversku valdastefnu um sjálf-
stæði til handa kirkjunni, yfirráðum hennar á
öllum kirkjueignum, dómsvaldi kennimanna
yfir klerkum og um öll brot á lögum kirkj-
unnar. Vopnaburður klerka var bannaður og
öllum vígðum mönnum fyrirskipað strangasta
hreinlífi.
Ekki verður þess vart, að erkistóllinn í Niðar-
ósi hafi fyrstu tuttugu árin blandað sér á
nokkurn hátt í mál eða skipan hinnar þjóðlegu
íslenzku kirkju, og engin boðorðabreytni gagn-
vart íslendingum virðist hafa átt sér stað, er
Eysteinn erkibiskup vígði Brand Sæmundsson
til biskups á Hólum 1163. Geta má þess hér,
að í þetta sinn hefur Eysteinn erkibiskup
kynnzt Jóni Loftssyni, sem fór utan með Brandi
biskupsefni og dvaldist með honum í Noregi,
þar til krýning Magnúsar konungs Erlingsson-
ar árið eftir var afstaðin. Eysteinn erkibiskup
þekkti einnig Gizur Hallsson persónulega, síð-
an Gizur var stallari Sigurðar konungs munns,
en Eysteinn þá hirðprestur.
Seint á árinu 1172 eða á árinu 1173 var
heilsufari Klængs biskups þannig komið, að
hann sendi erkibiskupinum, Eysteini Erlends-
syni, bréf sín og bað hann leyfis að mega „af
hendi að selja lands-fjölskyldir biskupsdóms
síns, og að taka annan til biskups í staðinn,
eftir dæmum Gizurar biskups". En þau orö
komu aftur af erkibiskupi, segir Hungurvaka,
að í hans leyfi skyldi biskup kjósa og senda
utan, en Klængur biskup skyldi halda upp tíða-