SunnudagsMogginn - 15.11.2009, Blaðsíða 28

28 15. nóvember 2009
F
ramundan eru mestu skattahækkanir í
sögu þjóðarinnar. Þeir sem fyrir þeim
standa segja þetta nauðsynlegt verk, ef
ekki óhjákvæmilegt, því ríkissjóð sárvanti
fé eftir þann mikla efnahagslega afturkipp sem
orðið hefur. Sömu segja reyndar einnig að Icesave-
„skuldbindingarnar“ muni verða fjarri því að sliga
þjóðina, þótt þingið éti ofan í sig sáttafyrirvarana
og samþykki allan pakkann nánast í upprunalegri
mynd. Svo vill til að upphæðirnar sem hinar ill-
bærilegu skattahækkanir eiga að skila í ríkissjóð
eru svipaðar og vaxtakostnaðurinn einn af Icesave
setur á almenning á hverju ári, og hann á þó að
vera þjóðinni vel þolanlegur! Er heil brú í mál-
flutningi af þessu tagi?
Fjármálaráðherrann segir skattkerfið á Íslandi
hafa verið eyðilagt. Hann hefur ekki gefið neinar
skýringar á hvað í þessum orðum felst. Ekki verður
þó betur séð en hann eigi við að skattstofnar hafi
verið lækkaðir og í því felist eyðileggingin. Þetta er
sérkennilegt viðhorf og ekki góður vegvísir fyrir
neinn fjármálaráðherra, sem gengur til skattkerf-
isbreytinga. Vissulega voru skattstofnar lagfærðir
og einstakir skattar lækkaðir. En það undur gerðist
að skatttekjurnar hækkuðu þegar frá leið en lækk-
uðu ekki eins og úrtölumenn höfðu óhikað spáð.
Umsvif í þjóðfélaginu höfðu tekið mikinn kipp,
meðal annars vegna varfærinnar skattheimtu.
Stjórnmálamenn þess dags litu á skattgreiðendur
þeim augum að þar færu hinir raunverulegu
vörslu- og hagsmunagæslumenn ríkissjóðs, en
ekki óvinir hans og því síður þrælar hans. En þeir
stjórnarherrar voru einnig raunsæismenn. Þeir til
að mynda sáu að fjármagnstekjuskattar, sem voru
jafnháir tekjuskattsprósentu, hirtu allar tekjur, þar
sem þeir lögðust einnig á þær bókfærðu upphæðir
sem bæta áttu verðbólgutap. Og þeir sáu að hinir
háu fjármagnstekjuskattsstofnar færðu ríkissjóði
litlar sem engar tekjur. Þess vegna voru þeir lækk-
aðir. Var það óréttlæti gagnvart öðrum tekjum? Var
það eyðilegging á skattkerfinu? Fyrri spurningunni
er þegar svarað hér að framan, en hvað með hina
síðari? Skattkerfi er ekki til fyrir sig sjálft. Það er
gert til að tryggja ríkissjóði fjármuni til að standa
undir útgjöldum sem fulltrúar almennings á Al-
þingi vilja með réttu eða röngu að borgararnir
standi fyrir sameiginlega. Skattkerfi, sem á papp-
írunum gefur tekjur en vegna eigin þunga drepur
allt í dróma, er þegar ónýtt. Það verður ekki eyði-
lagt. Það er vissulega eins skiptis ávinningur í því
fyrir svangan lýð í litlu koti að slátra mjólkur-
kúnni, en sú stundargleði ber dauðann í sér. Þetta
eru sannindi sem Íslendingar hafa lært á þúsund
ára þrautagöngu í harðbýlu landi. Tilraunastarf-
semi stuðningsmanna vinstristjórnar til að sann-
reyna hvort þessi lögmál hafi ekki breyst, fyrst að
því fólki skolaði í valdastóla fyrir slysni, er bæði ill
og óþörf. Hún er hin raunverulega skemmdar-
starfsemi.
Lögðust ætíð gegn lækkun skatta
Hitt er rétt að ýmsir skattstofnar voru lagðir af, svo
sem eignaskattar. Fyrir því voru mörg rök og flest
augljós. Stærstur hluti eigna fólks hér á landi teng-
ist íbúðarhúsnæði þess. Eftir langa ævi, mikla
vinnu og aðhald í útgjöldum urðu þær eignir að
lokum skuldlitlar eða skuldlausar og báru því
hæsta eignaskatt. Á sama tíma sóttu sveitarfélögin
hart í fasteignaskatta, undir þeim formerkjum að
þar væri um eins konar þjónustuskatt að ræða. Í
þenslu og efnahagsbólu hækkuðu fasteignir mjög í
verði og í framhaldinu fasteignamatið og þar með
gjöldin. Sveitarfélögin tóku þær hækkanir til sín að
verulegu leyti þótt þjónusta við fasteignaeigendur
ykist ekki að sama skapi. Skattgreiðendur sátu því
iðulega uppi með tvöfaldan eignaskatt í raun. Fyrir
utan þessar séríslensku aðstæður voru eignaskattar
af þessu tagi hvarvetna á undanhaldi í veröldinni.
Skili eign tekjum, skattleggjast þær. En eignir sem
skila engu og menn hafa þvert á móti útgjöld af
eiga ekki að vera andlag skattheimtu. Þeir sem nú
fara fyrir ríkisvaldinu í landinu lögðust ætíð og
undantekningarlaust gegn öllum lækkunum á
skattprósentum og afnámi á skattstofnunum og
voru í þeim efnum heilsteyptir pólitískt fyrir sinn
hatt. Skattahækkanaáform þessa sama fólks hafa
því ekkert með „hrunið“ að gera. Það er skálka-
skjólið til að uppfylla þessa einu lífsskoðun sem
stendur eftir þegar flestar hinar hafa verið sviknar
að mestu eða öllu leyti. Er það ólán Íslendinga að
þessi hafi verið talan sem dregin var úr lottópott-
inum um loforðið eina sem ekki átti að svíkja.
Önnur lönd ýta undir atvinnulífið
Stundum er látið eins og Ísland eitt sé að ganga í
gegnum efnahagslegt stórslys. Því fer fjarri og bent
hefur verið á af þekktum erlendum álitsgjöfum að
sumar þjóðir séu, þegar grannt er skoðað, að taka á
sig mun þyngri högg en Ísland. Það sem einkum
var verra hér en annars staðar var að stórbankarnir
voru aðeins þrír og í ljós kom að þeir voru allir sem
einn í höndunum á lítilli klíku stórskuldara, sem
þar með höfðu tekið þá alla í gíslingu. Niðurstaðan
var því orðin óhjákvæmilega sú að færi einn þeirra í
þrot hlytu hinir að fara sömu leið eins og hendi
væri veifað. Sú varð raunin. En önnur lönd sem að
öðru leyti lentu í jafnmiklum hremmingum eða
fast að því eru mun heppnari með stjórnendur en
Ísland er. Þar er allt gert til að ýta undir atvinnu-
lífið. Þar er þess gætt að halda lífinu í mjólkurkúnni
en murka ekki úr henni lífið eins og hér stendur til.
Hrunið er skálkaskjól
skattahækkana
Reykjavíkurbréf 13.11.09