SunnudagsMogginn - 15.11.2009, Blaðsíða 36

36 15. nóvember 2009
Þ
etta er fyrst og fremst áhugi og kjarkur,“ segir
Björgvin Árni Ólafsson á Hvolsvelli sem farið
hefur í fimmtíu utanlandsferðir á 48 árum.
Hann er orðinn 92 ára gamall en engan bilbug
er á honum að finna. „Ég á eftir að fara í a.m.k. tvær
ferðir. Annars vegar langar mig að koma aftur til Rúss-
lands til að sjá uppbygginguna sem hefur átt sér stað frá
því ég kom þangað síðast. Hins vegar stefni ég skónum
til Suður-Ameríku, helst Brasilíu, en þangað hef ég
aldrei komið. Til Ríó fer ég samt ekki, þar er of heitt og
of há glæpatíðni, höfuðborgin, Brasilía, heillar mig
meira.“
Björgvin upplýsir að helst vilji hann ferðast ennþá
meira en hann gerir. „Núorðið vantar mig ferðafélaga.
Það er varasamt að ferðast einn þegar maður er kominn
á þennan aldur.“
Víðförli Björgvins er ekki síst merkilegt í ljósi þess að
hann talar ekkert erlent tungumál. „Bara yes og no,“
segir hann og glottir. Mest hefur Björgvin ferðast í hóp-
um eða með vinum og kunningjum en stundum líka
einn. „Það hefur gengið ágætlega. Íslenskan gengur hvar
sem er í heiminum með hæfilegum bendingum.“
Hann heldur upplýsingum um allar sínar ferðir skil-
merkilega til haga á þar til gerðum spjöldum, þar sem
fram koma dagsetningar og lönd sem sótt voru heim.
Spjöldin eru fimmtíu í dag en í sumum ferðum hefur
Björgvin heimsótt fleiri lönd en eitt.
Á stofuborðinu er forláta hnattlíkan.
Sló með orfi og ljá
Björgvin er borinn og barnfæddur á Álftarhól í Austur-
Landeyjum árið 1917. Þar bjó hann og sinnti bústörfum
til 21 árs aldurs í hópi tólf systkina. „Í þá daga var slegið
með orfi og ljá,“ segir hann sposkur, svona til að kanna
hvort blaðamaður hafi heyrt minnst á fornminjar af því
tagi.
Björgvin var síðar kaupamaður á Selfossi og Kjal-
arnesi, vann í fiski í Vestmannaeyjum og um tíma sem
kafari í Grundarfirði, svo eitthvað sé nefnt. Lengst af var
hann þó næturvörður í Útvegsbankanum í Reykjavík.
Ekki gekk alltaf auðveldlega að fá sig lausan þaðan til að
leggjast í ferðalög. „Kaupið var á tímabili svo lágt að
enginn fékkst til að leysa mig af. Það kom því fyrir að ég
vakti allar nætur ársins nema í sumarfríum.“
Hann á tvær dætur, Helgu, sem búsett er í Lundi, og
Báru, sem býr í Bergen. Útþráin er greinilega í blóðinu.
Björgvin langaði alltaf að ferðast. „Ætli það hafi ekki
verið í ættinni. Ég átti frænda sem fór alla leið til Kína. Á
þessum árum var hins vegar sárasjaldgæft að fólk færi út
fyrir landsteinana og lengi vel lét ég mig bara dreyma,“
segir hann.
Það kom þó að því að hann fór í sína jómfrúferð. Það
var árið 1961 þegar Björgvin var 44 ára. Hann var frá-
skilinn á þeim tíma og slóst í för með hópi Íslendinga til
Danmerkur, Austur-Þýskalands, Tékkóslóvakíu, Aust-
urríkis og Póllands. Honum er ferðin ekki minnisstæð
enda hafði hann ekki eignast myndavél á þessum tíma.
„Blessaður vertu. Ég átti ekki einu sinni ferðatösku. Fór
utan með dótið mitt í pappakassa með bandi utan um,“
segir hann og brosir að minningunni.
Björgvin fagnaði fimmtugsafmæli sínu erlendis. Nema
hvað? Hann fór þá í 66 daga ferð um gjörvöll Bandaríkin
með gamla góða Greyhound. „Þetta var bráðskemmtileg
ferð og ódýr. Dagurinn kostaði einn dollara hjá Greyho-
und og ætli dollarinn hafi ekki verið 4,50 krónur á þess-
um tíma. Nú er öldin önnur,“ segir Björgvin og hristir
höfuðið.
Björgvin ætlaði alla leið til Mexíkó í þessari ferð en var
stöðvaður við landamærin. „Þeir héldu því fram að mig
vantaði vegabréfsáritun og ég varð frá að hverfa. Seinna
áttaði ég mig á því að þeir vildu auðvitað að ég mútaði
þeim.“ Það var ekki fyrr en löngu síðar að Björgvin kom
loksins til Mexíkó.
Fundaði með forsetanum og keisaranum
Þess má geta að Engilbert Maríus, bróðir Björgvins, bjó
lengi í Bandaríkjunum þar sem hann starfaði við mynd-
skurð. Í eitt skipti var honum falið að skera út byssu-
skefti fyrir síðasta keisara Írans, Mohammad Reza Pa-
hlavi, sem var í opinberri heimsókn í Bandaríkjunum.
Yfirmenn hans sáu um að afhenda skeftið en keisarinn
hreifst svo af handverkinu að hann krafðist þess að fá að
hitta myndskerann sjálfan. Það var því haldið með hann
og gestgjafa hans, Lyndon B. Johnson Bandaríkjaforseta,
sem leið lá inn á verkstæði. Þar átti Engilbert úr Austur-
Landeyjum notalega stund með þjóðhöfðingjunum.
Björgvin á vont með að gera upp á milli ferða en ferð
sem hann fór til Aþenu um árið kemst nálægt því að vera
sú besta. Þá sigldi hann út til þriggja nálægra eyja og
heimsótti sögulegar slóðir í Delfí.
Björgvin er mikill áhugamaður um fallegar byggingar
og segir það hafa verið mikla upplifun að sjá Taj Mahal og
Lótusblómið í Indlandi með berum augum. Eins Péturs-
kirkjuna í Róm.
Í tvígang hefur Björgvin stungið við stafni í Kína.
„Systurdóttir mín, Ásta Kristjánsdóttir, bjó þar um tíma
og í annað skiptið heimsótti ég hana. Kína er merkilegt
land og þar er margt athyglisvert að sjá, svo sem sex
þúsund ára gamlar grafir og heitar uppsprettur. Kín-
verjar voru óvanir útlendingum á þessum tíma og hóp-
uðust fyrir vikið kringum mig. Ég kann vel við fólkið í
Kína en maturinn er of kryddaður fyrir minn smekk. Ég
mæli þó með hrísgrjónabrennivíninu.“
Björgvin er með mynd af Maó formanni á stofuveggn-
um heima á Hvolsvelli og spurt er hvort hann sé í met-
um. „Ég virði Maó fyrir að hafa sameinað kínversku
þjóðina. Hann var litríkur maður og mikill kvennabósi.“
Björgvin kveðst vera félagshyggjumaður að upplagi en
hefur aldrei verið flokksbundinn. „Mér dytti það ekki í
hug.“
Björgvin sótti Sovétríkin sálugu heim og kom síðar til
Rússlands. Hann segir það áhugaverðasta land sem hann
hefur heimsótt en á vont með að gera upp á milli Hólm-
garðs, Pétursborgar og Moskvu. Hann gerði víðreist og
rifjar upp mikla veislu sem honum og föruneyti hans var
haldin í skógi nokkrum í Irkútsk við Bajkal-vatn. „Þar
voru margir réttir á borðum og mikið af vodka. Er leið á
veisluna var maður orðinn nokkuð hátt uppi og þá náði
ég góðum myndum af konunum í hópnum,“ segir hann
og glottir.
Björgvin hefur alltaf tekið mikið af myndum á ferðum
sínum og á þær skilmerkilega flokkaðar á nokkrum
geisladiskum. Hann sýnir blaðamanni forláta Kodak-
myndavél sem hann notar en lengi var Konica hans
uppáhaldsmerki. Mest myndar hann byggingar og
mannlíf.
Eins og sjá má af þessari upptalningu fer Björgvin ekki
alltaf troðnar slóðir. „Ég fer ekki alltaf á sömu sólar-
ströndina, hef bara einu sinni komið til Benidorm,“ seg-
ir hann. „Mig langar miklu frekar að prófa eitthvað
nýtt.“
Kvefaðist í Miðjarðarhafinu
Fáar ferðir hafa verið misheppnaðar en því miður fellur
síðasta ferð sem Björgvin fór í á síðasta ári í þann flokk.
Hann fór þá í siglingu um Miðjarðarhafið og kvefaðist
Björgvin Árni Ólafsson ásamt dragfínni rússneskri blómarós.
Björgvin Árni ásamt systkinum sínum Engilbert, Rósu og
Óskari á Eyjafjallajökli sumarið 1942. Hann hefur ferðast
víðar en á erlendri grundu. Engilbert hitti Lyndon B. Johnson.
Íslenskan gengur
hvar sem er með hæfi-
legum bendingum
Hann hefur komið til hvers einasta lands í Evrópu og
margra í öðrum álfum. Enda þótt Björgvin Árni Ólafsson sé
orðinn 92 ára er hann hvergi nærri hættur að ferðast. Nú
hefur hann sett stefnuna á Rússland, aftur, og Brasilíu.
Orri Páll Ormarsson orri@mbl.is
Ferðalög