SunnudagsMogginn - 15.11.2009, Blaðsíða 49

15. nóvember 2009 49
Sigurður Flosason hefur verið mikilvirkur á
útgáfusviðinu á liðnum árum en Dimma, út-
gáfa Aðalsteins Ásbergs Sigurðssonar, gef-
ur diska hans út. Á dögunum komu út tveir
nýir diskar með leik Sigurðar og frum-
sömdum verkum, Það sem hverfur, með
Agli Ólafssyni, Ragnheiði Gröndal, Kjartani
Valdimarssyni og Matthíasi Hemstock, með
sönglögum við ljóð Aðalsteins Ásbergs Sig-
urðssonar, og Dark Thoughts, með stjórn-
andanum og útsetjaranum Daniel Nolgård
og Norrbotten Big Band. Meðal annarra ný-
legra útgáfna má nefna Blátt ljós (2008) og
Bláa skugga (2007), Spunakonserta
(2008) með Sinfóníuhljómsveit Íslands, og
Dívan og jazzmaðurinn (2007) sem Sig-
urður gerði með Sólrúnu Bragadóttur söng-
konu. Á Hvar er tunglið? (2006) syngur
Kristjana Stefánsdóttir ljóð Aðalsteins Ás-
bergs við lög Sigurðar, þeir Gunnar Gunn-
arsson organisti gerðu saman diskana
Draumalandið (2004), Sálmar jólanna
(2001) og Sálmar lífsins (2000), og Raddir
þjóðar (2002) gerði Sigurður með Pétri Grét-
arssyni. Á Himnastiganum (1999) og Djúp-
inu (2001) lék hann standarda með tríói, en
eigin tónsmíðar á Gengið á hljóðið (1996)
og Gengið á lagið (1993).
Fjölbreytileg tónlist
Í Danmerkurferðinni átti Sigurður
einnig fund með danskri söngkonu sem
vill flytja og jafnvel hljóðrita heila dag-
skrá af lögum þeirra Aðalsteins Ásbergs.
Viðhorf endurreisnartímabilsins
Sigurður hefur verið áberandi í íslensku
tónlistarlífi síðustu tvo áratugi, sem
hljóðfæraleikari, tónskáld og yfirmaður
jazzdeildar Tónlistarskóla FÍH. Hann hef-
ur einnig komið fram hér og þar utan
landsteinanna, meðal annars með ýms-
um norrænum stórsveitum.
– Þú hefur komið að allrahanda djass-
tónlist með ólíkum hljómsveitum, og
leikur einnig klassík, til að mynda með
Íslenska saxófónkvartettinum. Þú óttast
ekkert að kljúfa þig um of?
„Nei nei. Ég hef aldrei gert annað en
það sem mér þykir skemmtilegt og
áhugavert. Kannski má skipta vinnuni
aðeins upp og segja að eitt er það sem
maður gerir sem hljóðfæraleikari og ann-
að það sem maður semur. Þetta blandast
reyndar svolítið saman í djassheiminum.
Þar erum við að vissu leyti nálægt við-
horfi endurreisnartímabilsins, en þá þótti
eðlilegt að fást við ýmsar hliðar sömu
greinar, ólíkar listgreinar og jafnvel listir
og vísindi samtímis. Tónlistarheimurinn
hefur þróast frá því á undanförnum öld-
um. Við höfum dottið í sérhæfingaræði og
fullkomnunaráráttu. Mér finnst heillandi
hvað sýnin er víð í djassinum að þessu
leyti, þar er til dæmis eðlilegt að semja
tónlist OG spila.“
Glæsilegasta fordæmi djasssögunnar
„Í klassískri tónlist semja fáir hljóðfæra-
leikarar tónlist og fá tónskáld leika. Í
heimi okkar djassleikara er það hinsegin,
menn semja oft tónlist til að nota sjálfir,
næsta skref sem þá dreymir um er þá
kannski að aðrir noti tónlistina þeirra; ég
er að vinna svolítið í því. En mér finnst
þetta allt eðlilegt og skemmtilegt.
Sem hljóðfæraleikari finnst mér gott að
líta til manna eins og Miles Davis, sem
setti sína spunarödd í ólíkt samhengi.
Hann þróaðist vissulega sem trompet-
leikari, en hann stillti sér upp í ólíku
samhengi og snillin þar fólst í að velja
meðreiðarsveinana og umhverfið. Þar
varð til eitthvað alveg nýtt. Sem hljóð-
færaleikari hef ég áhuga á að hugsa þann-
ig – mér finnst þetta vera glæsilegasta
fordæmi djasssögunnar, og kannski í
tónlistarsögunni allri. Þess vegna hef ég
m.a. beitt mér í samvinnu við gott fólk í
að geta ekki bara stillt mér upp fyrir
framan lítið djassband, heldur líka stór-
sveit, sinfóníuhljómsveit og kór, og í
hljómsveitum sem spila bæði hefðbundna
og framsæknari tónlist þar sem í sumum
tilfellum er jafnvel um að ræða hreinan
spuna án laglínu. Ég hef litið á þetta sem
róluvöll með mörgum leiktækjum. Af
hverju ætti ég að einskorða mig bara við
sandkassann eða rennibrautina?“
Sigurður á sér því ekkert eftirlætis
leiktæki á róluvellinum.
„Nei. Fremst í mínum huga er samt að
stunda einhvers konar impróvíseraða
tónlist. Ég reyni að vinna með mína
spunarödd í því og sækja á breiddina. En
ég hef líka gaman af að spila klassíska
tónlist, og hef gaman af að semja tónlist.
Svo spila ég stundum popptónlist, spila í
leikhúsum – geri allt mögulegt. Það er
litrík og skemmtileg tilvera. Eini gallinn
er að ekki er nægur tími í sólarhringnum
til að gera allt sem væri hægt að gera.“Morgunblaðið/Einar Falur
Sem hljóðfæraleikari finnst
mér gott að líta til manna
eins og Miles Davis.
„Fremst í mínum huga er
að stunda einhverskonar
impróvíseraða tónlist,“
segir Sigurður Flosason.
stojevskís; og á nýliðinni öld, Marcel, að-
alpersóna Í leit að glötuðum tíma, og að
sjálfsögðu allar hinar stóru persónur Mu-
sils, Ulrich, systir hans Agata, Walter,
konan hans, Clarisse, og Diotime; og
Svejk; og allar persónur Kafka fyrir utan
hinn kornunga Karl Rossmann sem
barnaði vinnukonu, en það er einmitt
þess vegna, til að þurrka barnið út úr lífi
sínu, sem hann flýr til Ameríku og skáld-
sagan hefst. Þessi ófrjósemi er ekki
sprottin af vitund og vilja skáldsagnahöf-
undanna; það er andinn í list skáldsög-
unnar (eða undirvitund þessarar listar)
sem hefur megnustu andúð á barn-
eignum.
Skáldsagan varð til við upphaf nú-
tímans sem gerði einstaklinginn, svo ég
vitni til Heideggers, að „eina raunveru-
lega viðfanginu“, sönnum grundvelli alls.
Það er að stórum hluta list skáldsögunnar
að þakka að maðurinn verður til í Evrópu
sem einstaklingur. Fjarri skáldsögunni, í
raunverulegu lífi okkar, vitum við ekki
ýkja mikið um það hvernig foreldrar okk-
ar voru áður en við fæddumst; við höfum
aðeins brotakennda vitneskju um nán-
ustu aðstandendur okkar; sjáum þá koma
og fara; þeir eru varla farnir þegar aðrir
koma í þeirra stað: þeir mynda langa röð
af manneskjum sem koma hver í annarrar
stað. Skáldsagan ein einangrar ein-
staklinginn, varpar birtu á alla ævi hans,
hugmyndir hans, tilfinningar hans, svo
enginn getur komið í hans stað: setur
hann í miðju alls.
Don Kíkóti deyr og skáldsögunni lýkur;
þessi lok eru alveg endanleg vegna þess að
Don Kíkóti er barnlaus; ef hann hefði átt
börn hefði líf hans verið framlengt, þau
hefðu fetað í fótspor hans eða gagnrýnt líf
hans, það hefði verið varið eða svikið;
dauði föður skilur dyr eftir opnar; þetta
heyrum við raunar allt frá blautu barns-
beini: líf þitt heldur áfram í gegnum börn-
in; börnin eru ódauðleiki þinn. En ef saga
mín getur haldið áfram að mér gengnum
þýðir það að líf mitt er ekki sjálfstæð ein-
ing; að því er ólokið; það þýðir að ein-
staklingurinn rennur saman við eitthvað
algerlega áþreifanlegt og jarðneskt, sam-
þykkir að renna saman við það, samþykkir
að gleymast: fjölskyldu, afkvæmi, ættbálk,
þjóð. Það þýðir að einstaklingurinn sem
„grundvöllur alls“ er blekking, veðmál,
nokkurra alda evrópskur draumur.
Með Hundrað ára einsemd eftir García
Márquez virðist list skáldsögunnar vakna
af þessum draumi; athyglin beinist þá
ekki lengur að einum einstaklingi, heldur
hópi einstaklinga; þeir eru allir frumlegir,
óviðjafnanlegir, en samt er hver og einn
þeirra aðeins hverfull sólarglampi í strau-
miðu ár; allir bera í sér þá gleymsku sem
koma skal og allir gera sér grein fyrir því;
enginn þeirra er á sviði skáldsögunnar frá
upphafi til enda; móðir þessa ættbálks,
Úrsúla gamla, er hundrað og tuttugu ára
þegar hún deyr, og það gerist löngu áður
en skáldsögunni lýkur; og öll heita þau
svipuðum nöfnum, Arcadio José Buendia,
José Arcadio, José Arcadio annar, Aure-
liano Buendia, Aureliano annar, til að út-
línur þeirra verði óskýrar og lesandinn
rugli þeim saman. Svo virðist sem hinn
evrópski tími einstaklingshyggjunnar sé
ekki lengur þeirra tími.
En hver er þá þeirra tími? Tími sem nær
aftur til tíma indíánanna í Ameríku? Eða
sú framtíð þegar einstaklingurinn rennur
saman við manngrúann? Ég hef á tilfinn-
ingunni að þessi skáldsaga, þar sem list
skáldsögunnar nær hámarki, sé um leið
hinsta kveðja til tímabils skáldsögunnar.
Milan Kundera Gabriel García Márquez