Morgunblaðið - 16.01.2010, Blaðsíða 37

Minningar 37
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 16. JANÚAR 2010
Ein af fyrstu endurminningum
mínum um nágranna minn frá
æskuárum, Pétur Sigurðsson á Ósi,
tengist sjósókn og aflabrögðum.
Hann og Sigurður faðir hans höfðu
lagt lykkju á leið sína á heimleið úr
fiskiróðri til að verða sér úti um salt.
Það er „vorhlaup“ og afli ærinn.
Þegar trillubáturinn „Svanur“ lagð-
ist að fornfálegri bryggjunni stend-
ur strákurinn Pétur í uppbrettum
klofstígvélum í miðri fiskikösinni.
Hvorki mig né aðra viðstadda hefur
sjálfsagt órað fyrir því, á þeirri
stundu, hvað þessi piltur varð ná-
tengdur þessu sögusviði sem hér er
minnst á. Á tímum þessa fram-
kvæmdamanns sem eyddi nær allri
starfsæfinni þarna, breyttist Breið-
dalsvík úr „örgustu krummavík“ í
lífvænlegt sjávarþorp: Steinsteypt
hafskipabryggja leysti gömlu
staurabryggjuna af hólmi. Hrað-
frystihús tók við af saltskemmunni
og fullkomin fiskveiðiskip tóku við
af frumstæðum trillum. Það yrði
langt léreft að bleikja ef telja skyldi
upp öll þau framfaramál sem eld-
huginn Pétur frá Ósi lagði gjörva
hönd á, í þessu byggðarlagi, á langri
starfsæfi. Jafnt af efnahagslegum
toga sem félagslegum. Einhvern
tíma titlaði ég hann „föður Breið-
dalsvíkur“ og ég stend við þá nafn-
bót.
Þegar hér er komið sögu verður
erfitt að sanna þátt Péturs í hinu og
þessu framfaramáli byggðarlagsins,
en vera hans í hreppsnefnd, kjör-
tímabil eftir kjörtímabil og for-
mennska í hinum ýmsu félögum seg-
ir sína sögu.
Pétur var stórhuga eins og dæmin
sanna. Þegar hreppur og ung-
mennafélag réðust í það stórvirki að
byggja félags- og íþróttahús að
Staðarborg var sagt að salurinn
væri á þeim tíma stærsti samkomu-
salur í sveit á landi hér.
Pétur var lengi útibússtjóri
K.S.F. Í því starfi þurfti hann að
sinna mjög fjölbreytilegum við-
fangsefnum, svo sem skipaaf-
greiðslu, innkaupum og sölu á fjöl-
breytilegri vöru, bókhaldi, viðhaldi
og uppbyggingu fasteigna og starfs-
mannahaldi. Það varð hans hlut-
skipti að grípa inn í verkefni utan
dyra eða innan eftir því hvar þörfin
kallaði í það og það skiptið. Það kom
sér oft vel þá að Pétur var mikill at-
gerfismaður til átakaverka. Ein-
hverju sinni er ungir menn voru að
reyna með sér í hnakkatjóðri í sölu-
búðinni, blandaðist Pétur í aflraun-
ina. Ýmsum þótti súrt í broti að
„búðarlokan“ skyldi standa uppi
sem sigurvegari.
Líkt og margir ættingjar Péturs
var hann beinvaxinn og fyrirmann-
legur á velli. Snyrtimenni í um-
gengni og fataburði. Það vakti at-
hygli og jafnvel undrun að ekki
skyldi sjást at á fötum hans eftir
fjölbreytileg tilþrif í uppskipun eða
pakkhúsvinnu.
Akkilesarhæll framkvæmda-
mannsins var sennilega lengstum
slæm lausafjárstaða fyrirtækjanna,
eins og menn komast nú að orði. Í
þeim efnum neyddu kringumstæður
hann stundum til að beita neyðarúr-
ræðum sem ekki þykja á bæjum
góð. Sem sé að fresta launa-
greiðslum og öðrum greiðslum þar
til peningur fyrir afurðir skilaði sér.
Hans erfiðasta glíma var sennilega
háð við fjandsamleg viðhorf bank-
anna undir ægishjálmi Viðreisnar-
stjórnarinnar.
Samúðarkveðjur
Heimir Þór Gíslason.
Pétur Sigurðsson sem kvaddur er
í dag vann ævistarf sitt í heima-
byggð. Um hálfrar aldar skeið var
hann einn af burðarásum samfélags-
ins í Breiðdal. Kornungur var hann í
hópi frumkvöðla og fyrsti formaður
Ungmennafélagsins Hrafnkels
Freysgoða í Breiðdal, sem stofnað
var árið 1937. Markmið þessa félags
voru háleit og það náði fljótt ótrú-
legum árangri til framfara fyrir
íbúana. Þannig var nýtt íþrótta- og
samkomuhús tekið í notkun að Stað-
arborg í landi Heydala árið 1946 og
þá hafði líka verið tekinn grunnur
að skólabyggingu við hlið íþrótta-
hússins. Samvinna við hreppsnefnd
Breiðdalshrepps á þessum tíma var
með ágætum, en Pétur fór fremstur
í flokki f.h. ungmennafélagsins auk
þess sem hann sá að mestu um út-
gáfu blaðsins Sindra og skrifaði það
að miklu leyti sjálfur. Blaðinu var
ætlað að vera miðill til að stytta
ungmennafélagsmönnum og öðrum
íbúum sveitarinnar stundir yfir
vetrartímann.
Árið 1946 varð Pétur útibússtjóri
Kaupfélags Stöðfirðinga á Breið-
dalsvík, hann flutti ásamt konu sinni
í gamla kaupfélagið á Breiðdalsvík,
elsta hús í stækkandi þorpi og bjó
þar um árabil ásamt fjölskyldu.
Þetta gamla hús hefur nú verið end-
urbyggt og er sannkölluð bæjar-
prýði. Um miðjan sjöunda áratuginn
varð Pétur framkvæmdastjóri
Hraðfrystihúss Breiðdælinga og var
það í tuttugu ár, á mestu uppgangs-
tímum sveitarfélagsins. Hann sat
líka lengi í hreppsnefnd og var for-
maður sóknarnefndar, svo fátt eitt
sé nefnt. Pétur stundaði sauðfjárbú-
skap og skógrækt á föðurleifð sinni,
Ósi í Breiðdal, í samvinnu við mág
sinn og síðar Hrein son sinn, sem
býr þar nú. Pétur var hógvær mað-
ur og kurteis, virðulegur og ætíð vel
til fara, í jakkafötum og með hatt.
Við Pétur áttum náið samstarf um
nokkurra ára skeið á 9. áratugnum.
Þá fann ég vel hversu honum var
annt um heimabyggð sína og hann
vildi mikið á sig leggja til að tryggja
sem best framtíð Hraðfrystihússins.
Þá var nýtt glæsilegt togskip við
bryggju á Breiðdalsvík, Hafnarey
SU 110, sem Pétur var mjög stoltur
af. Rekstur skipsins gekk afar vel
og bjartir tímar virtust framundan.
Pétur var gætinn í fjármálum og
lagði áherslu á að eyða ekki um efni
fram. Á uppgangstímum vildu ýmsir
enn meiri hraða í uppbyggingu lítils
samfélags. Það er háttur ungra
manna, en Pétur þekkti tímana
tvenna og vildi hægja á þegar hon-
um fannst of geyst farið. Þeir sem
hraðar vildu fara töldu því sumir
ástæðu til að skipta um forystu fyrir
frystihúsinu.
Pétur lét af störfum í ársbyrjun
1986 og þar með lauk nærri 50 ára
farsælum störfum hans fyrir Breið-
dælinga. Fljótlega kom í ljós að bet-
ur hefðu menn fylgt ráðum Péturs
um að flýta sér hægt, en það er önn-
ur saga. Á nýársdag 1987 hlotnaðist
Pétri sá mikli heiður að taka við
fálkaorðunni úr hendi Vigdísar
Finnbogadóttur forseta á Bessa-
stöðum. Hann var vel að þeim heiðri
kominn. Að leiðarlokum þakka ég
Pétri einlæga vináttu og vinsemd á
liðnum árum. Blessuð sé minning
Péturs Sigurðssonar.
Hákon Hansson.
Fólkið sem kom fótum undir Ís-
land eftirstríðsáranna er óðum að
hverfa af sjónarsviðinu. Pétur Sig-
urðsson frá Ósi í Breiðdal var dæmi-
gerður fulltrúi kynslóðar sem lagði
sig alla fram við það sem henni var
trúað fyrir, forsvarsmaður í atvinnu-
lífi í sínu byggðarlagi og jafnframt
bóndi á föðurleifð. Breiðdalur fóstr-
aði hann og átti hug hans, velgengni
byggðarlagsins réði gjörðum hans
en um leið sýn til Íslands alls, lýð-
veldisins að stíga sín skref inn í nú-
tíðina og samfélag þjóðanna.
Pétur var innan við þrítugt þegar
hann tók að sér forystu í verslun og
sjávarútvegi á Breiðdalsvík, sam-
vinnumaður en um leið frumkvöðull
sem vissi að ekkert gerist af sjálfu
sér. Kaupfélag byggðarinnar naut
krafta hans í aldarfjórðung og hann
var í forsvari fyrir Hraðfrystihús
Breiðdælinga sem framkvæmda-
stjóri í fjóra áratugi. Allan tímann
var á brattann að sækja, aðeins mis-
jafnlega þungt fyrir fæti. Eftir að
komið var í áfanga gafst stutt and-
rými áður en næsti hjalli tók við.
Baráttan fyrir að tryggja sjávarfang
til úrvinnslu og um leið atvinnu
heima fyrir var viðvarandi.
Ég kynntist Pétri í þessu hlut-
verki þegar hann um 1980 sá
drauminn rætast um að byggðarlag-
ið eignaðist nýtískulegt togskip. Í
þeim efnum var ekki rasað að neinu
heldur hvert skref ígrundað, þar á
meðal stærð og búnaður skipsins
sem fékk nafnið Hafnarey. Íslensk-
ur skipaiðnaður átti í harðri og
óvæginni samkeppni um smíði fiski-
skipa erlendis. Í iðnaðarráðuneytinu
þar sem ég staldraði við þau árin
var reynt að jafna metin. Á þeirri
viðleitni hafði Pétur fullan skilning
og niðurstaða hans varð sú að taka
tilboði Þorgeirs og Ellerts á Akra-
nesi um smíði skipsins. Þetta reynd-
ist happafleyta á meðan Péturs naut
við, mönnuð vöskum sjómönnum,
flestum úr heimabyggð.
Það er ekki alltaf til vinsælda fall-
ið að standa í stafni, reynir jafnvel
meira á í fámennum byggðarlögum
þar sem fjöldinn veitir ekki skjól.
Pétur fór eðlilega ekki varhluta af
gagnrýni en þó aldrei svo að kæmi
til teljandi árekstra. Þar hjálpaði til
greind hans og hógværð að við-
bættri þekkingu á umhverfinu
heima fyrir í smáu og stóru. Ég átti
fundi með heimafólki í Breiðdal um
áratugi og þar lét Pétur sig sjaldan
vanta á meðan hann gegndi trún-
aðarstörfum.
Í sunnanverðum Breiðdal setur
grámosinn svip sinn á fjallshlíðar en
birkikjarr vex víða að norðanverðu
dalsins. Eflaust hefur Pétri þótt
þetta öfugsnúið, fjárbóndanum sem
skynjaði gildi þess að hlúa að
jarðargróða. Hann leitaði að stað í
Óslandi sem líklegastur væri til að
vinna með uppgræðslu og fann hann
í Leyningum innanvert í mynni
Djúpadals. Þar eyddi hann mörgum
stundum sem fjölgaði þegar um
hægðist seinni árin í skjóli Smát-
indafjalls. Árangurinn af því rækt-
unarstarfi kallast á við viðleitni hans
að hlúa að byggðarlaginu á meðan
kraftar entust.
Á tímum sem þeim er við nú lifum
þegar flestum Íslendingum ætti að
vera ljóst að peningar vaxa ekki á
gervitrjám er hollt að minnast
manna eins og Péturs frá Ósi.
Hjörleifur Guttormsson.
Borinn er til grafar í dag frá Ey-
dalakirkju í Breiðdal Pétur Sigurðs-
son fv. framkvæmdastjóri á Breið-
dalsvík. Pétur var næst elstur
þeirra systkina frá Ósi í Breiðdal, en
þau hafa mörg hver sett mark sitt á
sögu þorpsins á Breiðdalsvík. Ljóst
er að nafn Péturs mun ávallt verða
nátengt uppbyggingu byggðarlags-
ins hér og fráfall hans minnir mann
á þá staðreynd að nú eru að verða
ákveðin kaflaskil, þegar kynslóð
sem byggði upp þorp er að hverfa til
feðra sinna.
Pétur helgaði heimabyggð sinni
alla sína starfsævi og þau málefni
sem hann taldi henni vera til fram-
dráttar voru honum ætíð hugleikin.
Hann var virkur um áratuga skeið í
félags- og atvinnumálum Breiðdæl-
inga. Pétur var fyrsti formaður
UMF Hrafnkels Freysgoða, for-
maður sóknarnefndar Eydalakirkju,
formaður skólanefndar og sat í
sveitarstjórn Breiðdalshrepps um
árabil. Pétur tók virkan þátt í mörg-
um öðrum félögum svo sem Lestr-
arfélagi Breiðdæla, Veiðifélagi
Breiðdæla og Skógræktarfélagi
Breiðdælinga.
Meginstarf Péturs var nátengt at-
vinnuuppbygginu þorpsins á Breið-
dalsvík. Árið 1944 eða þegar Pétur
var 27 ára gamall tók hann við starfi
útibússtjóra Kaupfélags Stöðfirð-
inga á Breiðdalsvík og tveimur ár-
um síðar tók hann einnig við fram-
kvæmdastjórn nýstofnaðs
Hraðfrystihúss Breiðdælinga, en því
starfi gegndi hann til ársins 1985.
Pétur kom að fjölmörgum verkefn-
um til þess að byggja upp atvinnulíf
á Breiðdalsvík, svo sem smíðum á
skipum eða síldarbræðslu. Um ára-
bil voru helstu samstarfsmenn hans
Svanur bróðir hans og Páll á Gils-
árstekk. Það hlýtur því að hafa
reynt mikið á þegar þessir tveir
samstarfsmenn féllu báðir frá með
stuttu millibili, langt fyrir aldur
fram.
Undirritaður var vart byrjaður að
slíta barnsskónum þegar Pétur lét
af störfum í frystihúsi Breiðdælinga
og á því einungis óljósar minningar
um hann í því hlutverki. Hins vegar
minnist ég með þakklæti góðra sam-
tala, þar sem umfjöllunarefnið var
gjarnan nátengt sögu þorpsins á
Breiðdalsvík.
Blessuð sé minning Péturs Sig-
urðssonar.
Páll Baldursson sveitarstjóri.
✝
Elskulegur eiginmaður minn, faðir okkar, sonur og
tengdasonur,
HALLDÓR BJARNASON
sagnfræðingur,
Fannafold 189,
varð bráðkvaddur laugardaginn 9. janúar.
Útförin fer fram frá Grafarvogskirkju mánudaginn
18. janúar kl. 13.00.
Blóm og kransar eru vinsamlegast afþakkaðir, en þeim sem vilja
minnast hans er bent á styrktarsjóð barna hans í Íslandsbanka,
reikn. 513-14-402958, kt. 160462-2729.
Elín Hannesdóttir,
Hildur Halldórsdóttir,
Hannes Halldórsson,
Bjarni Halldórsson,
Kristjana Halldórsdóttir,
Hildur A. Bjarnadóttir,
Kristjana Pálsdóttir,
Hannes Flosason.
✝
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaðir
og afi,
SIGURÐUR GUÐMUNDSSON
byggingartæknifræðingur,
Háaleitisbraut 125,
Reykjavík,
verður jarðsunginn frá Fríkirkjunni í Reykjavík
þriðjudaginn 19. janúar kl. 15.00.
Blóm og kransar eru vinsamlega afþakkaðir en þeir sem vildu minnast
hans eru beðnir að láta hjúkrunarþjónustuna Karitas njóta þess.
Sólveig Ásta Ásgeirsdóttir,
Ásgeir Valdimar Sigurðsson,
Dagbjörg Birna Sigurðardóttir, Davíð Ottó Arnar,
Marta Dögg Sigurðardóttir, Sigurður Óli Kolbeinsson
og barnabörn.
✝
Hjartans þakkir til allra þeirra sem sýndu okkur
samúð og hlýhug við fráfall og útför ástkærs eigin-
manns míns, föður okkar, tengdaföður, bróður,
mágs, afa og vinar,
GUÐMUNDAR CESARS MAGNÚSSONAR,
Blikaási 21,
Hafnarfirði,
sem lést af slysförum miðvikudaginn 16. desember.
F.h. aðstandenda,
Oddrún Kristófersdóttir,
Elísabet Sigríður Guðmundsdóttir,
Atli Már Guðmundsson, Jóhanna Þórisdóttir,
Arna Rún Cesarsdóttir, Hrafn Leó Guðjónsson,
Guðbjörg Krista Cesarsdóttir, Ívar Smári Guðmundsson
og barnabörn.
Ástkær sonur okkar, bróðir og mágur,
KRISTINN FREYR ARASON,
Stekkjarhvammi 12,
Hafnarfirði,
sem lést af slysförum fimmtudaginn 7. janúar,
verður jarðsunginn frá Hafnarfjarðarkirkju miðviku-
daginn 20. janúar kl. 13.00.
Þeim sem vilja minnast hans er bent á að láta líknarfélög njóta þess.
Ari Óskar Jóhannesson, Ólöf Sigurlín Kristinsdóttir,
Steinunn Aradóttir, Inga Nína Sigríður Jóhannsdóttir.
✝
Ástkær eiginmaður minn, faðir, tengdafaðir, afi og
langafi,
RÖGNVALDUR ÁRNASON,
áður til heimilis
Einilundi 2,
Akureyri,
lést á dvalarheimilinu Hlíð mánudaginn 11. janúar.
Útför hans fer fram frá Akureyrarkirkju föstudaginn
22. janúar kl. 13.30.
Lína Þorkelsdóttir,
Þorkell Rögnvaldsson,
Una Rögnvaldsdóttir, Óskar Haraldsson,
Heiðar Rögnvaldsson,
Heimir Rögnvaldsson, Guðrún Steinþórsdóttir,
afa- og langafabörn.