Ný saga - 01.01.2000, Side 27

Ný saga - 01.01.2000, Side 27
Verkið sem tókst að vinna Hjalti Hugason Gunnar F. Guðmundsson Frásagnarháttur Kristni á íslandi hefur fremur samstætt yfir- bragð eftir því sem efni og heimildir leyfa. Enginn höfundanna skrifar illa, og enginn sýnir sérstök eða sérkennileg lilþrif í stíl htíldur. Ég sakna þess jafnvel að sjá ekki svo- lítið meira af þeim sérstæða stíl sem Þórunn Valdimarsdóttir lileinkaði sér þegar hún skrifaði bók sína um Snorra prest á Húsafelli. Kannski hefur Þórunn hamið sig (eða verið hamin) helst til mikið til þess að saga hennar skæri sig ekki úr heildinni. Einna bestur finnst mér texti Gunnars F. Guðmundssonar. Hann er hraður og umbúðalaus, án þess að vera nokkru sinni óþægilega samanþjappaður, ein- l'aldur og tilgerðarlaus, og þó er eins og votli fyrir húmor undir niðri. Lesið þið til dæmis inngangskafla hans á bls. 7-9 og takið eflir því hvernig hann fléttar þekktum biblíutilvitnun- um inn í mál sitt og skýrir þannig á sáraein- faldan hátt kenningargrunninn undir valdatil- kalli kirkjunnar. Gunnar iðkar líka með góð- um árangri þá list, sem Þórunn beitli mikið í bókinni um séra Snorra, að láta almenna siði birtast í einstaklingsbundinni frásögn. Þar má aflausn er fléttað inn í frásögn af deilum Guðmundar biskups Arasonar og leikmanna (II, bls. 56-62). Fræðileg varkárni er vissulega aðal þeirrar sagnfræði sem hér er stunduð, en hún er óhjá- kvæmilega vandmeðfarin í yfirlitsriti. Sérstak- lega í elstu sögunni finnst mér Hjalti Hugason stundum jaðra við að drepa frásögn sinni á Loftur Guttormsson Þórunn Valdimarsdóttir dreif í fyrirvörum og varkárni. Dæmi má taka af samskiptum hans við Ara fróða. I inngangi er varnöglum neglt svo þétt að efnið þolir það tæpast (I, bls. 11): „Elsta frásagan af þessum atburðum, Islendingabók Ara fróða, gelur að mörgu leyti talist alltraust heimild um suma þætti trúarbragðaskiptanna, einkum kristnitökuna sjálfa." Þegar Hjalti endursegir kristnitökufrásögn Ara bendir hann þó á að hún minni á frásögn Þorgils sögu og Hafliða í Slurlungu af deilurn þeirra á Alþingi árið 1121 og telur „alls ekki ólíklegt að hann [Ari] hafi gert ráð fyrir að átökum liafi verið afstýrt með svipuðum hætti á kristnitökuþinginu." (I, bls. 88) Enn síðar ræðir Hjalti túlkun Ara á kristnitökunni, ber þar aftur saman við Þor- gils sögu og Hafliða, en segir þar: „Ekki má gera of rnikið úr þeim áhrifum sem átök þeirra Þorgils og Hafliða ... kunna að liafa haft á kristnitökusögu íslendingabókar. Til þess er saga þeirra of ung.“ Þó gefur hann enn í skyn „að Ari lýsi lyktum málsins að einhverju leyti með hliðsjón af sáttum þess- ara höfðingja...“ og þannig sé kristnitökufrá- sögnin saga til að læra af (I, bls. 115-16). Nú mætti ímynda sér að það gæti farið vel í yfirlitsriti að varpa fram hugmyndinni um að deilur Þorgils og Hailiða væru fyrirmynd Ara að kristnitökusögu hans, án þess að laka nokkra ábyrgð á að hugmyndin sé rétt. Eins og Hjalti drepur á er megingallinn sá að Þor- gils saga og Hafliða er svo óáreiðanleg, og því gæti hún eins verið mótuð af krislnitökusögu Ara. En hugmyndin, þótt snjöll sé, stendur Pétur Pétursson Fræðileg varkárni er vissulega aðal þeirrar sagnfræði sem hér er stunduð 25
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108

x

Ný saga

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ný saga
https://timarit.is/publication/806

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.