Birtingur - 01.01.1957, Blaðsíða 12

Birtingur - 01.01.1957, Blaðsíða 12
Jón Óskar: Viðtal við Jón úr Vör Árið 1937 kom út lítil ljóðabók eftir tvítugan pilt vestan af Fjörðum. Sjaldan hefur fyrsta bók ungs höfundar vakið jafnmikla athygli, og seldist hún upp á skömmum tíma. Þessi ungi piltur sló þegar nýjan streng í fyrstu bók sinni, var ófeiminn að yrkja eins og honum bauð við að horfa, orti raunar flest ljóð sín í hefðbundnu formi, gætti vel stuðla og ríms, en bryddaði þó upp á rímleysu í einstaka ljóði- Piltur þessi nefndi sig Jón úr Vör, en bók sína kallaði hann Ég ber að dyrum. Næsta bók, sem Jón lét frá sér fara, var Stund milli stríða (1942). Um þá bók mætti segja, að þar hafi skáldið á vissan hátt týnt sjálfu sér í leit að nýju formi, í viðleitni að gera sér grein fyrir eðli þess ljóðs, sem hann vildi yrkja, þar er tilhneiging til að fella burt allt orðskrúð, láta ekkert orð vera til uppfyllingar einungis eða vegna rímsins. Það mistekst að vísu oftast, en hvað um það. Skáldið, sem hafði týnt sjálfu sér í þessari prófraun, hafði fundið sjálft sig um leið. Og næsta bók Jóns úr Vör, Þorpið, skar úr um, að þessi leit, þessi sjálfsprófun hafði ekki verið til einskis. Skáldið hafði nú algerlega breytt um ljóðform, kastað burtu stuðlum, höfuðstöfum, rími, háttbundinni kveðandi, öllu, sem lærdómsmenn í norrænu hafa jafnan sagt, að væri ómissandi íslenzku ljóði. 1 þessari bók s.tigu kreppuárin fram í dagsljósið ef til vill greinilegar en í nokkru öðru íslenzku skáldverki. „Dagarnir voru eins og þungir hlekkir“, en lífið hélt áfram með vonir sínar, ást og vonbrigði, hversdagslegt og ríkt í senn, þrátt fyrir allt. En framtíðin blasti ekki við íslenzku fiskiþorpi. Það var ekki aðeins kreppa, heldur voru atvinnuhættir sífellt að breytast. Það var von að skáldið væri vantrúað á það, að byltingin rauða mundi verða í þessu framtíðarlausa íslenzka þorpi. Ekkert sýnist mér fráleitara en bera Þorpið saman við hetjurómantíkina í Sölku Völku. Þessi tvö verk eiga ekkert skylt. Salka Valka er eins konar stórleikur, sem settur er á svið í íslenzku þorpi, en er enginn spegill þess ástands sem ríkir í íslenzku þorpi á kreppuárunum. Hún þyrfti ekki nauðsynlega að vera sviðsett í þorpi, ekki ófrávíkjanlega. Ljóðabók Jóns hinsvegar speglar þorpið og tímabilið, læsir hetjurnar inni, en leggur í þess stað þær vinnulúnu hendur í lófa okkar, sem við finnum að eru hendur lifandi fólks, en ekki söguhetju. Ef til vill var ekki hægt að gera þetta í öðru formi. En svo undarlega brá við, að nú sneru ýmsir baki við skáldinu, þótt áður hefðu haft á því dálæti. Þeir fundu ekki rímið sitt. Þeir gátu ekki fyrirgefið skáldinu að kalla þetta Ijóð. Aðrir sáu þó betur, einsog t. d. Sigurður Nordal og Kristinn E. Andrésson. Þeim gat ekki dulizt, að ljóðbókmennir íslands voru að ríkari, en hitt skipti ekki máli, þótt rímið væri kannski úti í hafsauga. Mér datt í hug, að lesendum Birtings, sem margir eru ungir, þætti fróðlegt að kynnast nokkuð ferli og skoðunum þessa skálds, sem á að vissu leyti sök á því, að
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124

x

Birtingur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Birtingur
https://timarit.is/publication/823

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.