Birtingur - 01.01.1957, Blaðsíða 41

Birtingur - 01.01.1957, Blaðsíða 41
ekki af þeim sökum, sem hún er nú á algjöru undanhaldi. Hættan liggur þvert á móti í því að auðvelda viðfangsefni. Þessi hneigð gerir usla á öllum sviðum abstrakt tjáningar, jafnt þeirrar geometrisku sem hinnar. Samt er rétt að viðurkenna, að vegna þeirrar formfestu er sú fyrrnefnda krefst, verður hún ekki jafn illa úti af þessu, eins og hin síðari, sem, þegar lengst er gengið, nálgast einskonar stjórnleysi. Tachistar leggja stund á þetta stjórnleysi með kerfisbundnum hætti. Þeir álíta það einu leiðina til að gera þau verk, sem séu beinasta og þar af leiðandi hreinasta tjáningin á sálarlífi listamannsins. Tachistar reyna að nota hina yfirskilvitlegu ósjálfráða skrift í málaralistinni. Surrealistar telja það ekki óhjákvæmilegt skilyrði fyrir ósjálfráðri skrift, að sniðganga viðurkennd lögmál tungumálsins, orð, setningar og málfræði. Aftur á móti afneita tachistar ekki einungis þeim formum, sem áður voru fundin (hring, þríhyrning, rétthyrning) og notuð í geometriskri abstraktsjón, heldur hafa þeir ofnæmi fyrir öllum ákveðnum formum og ganga svo langt í því, að afneita öllu, er gæti minnt á myndræna tjáningu. Þeir álíta að minnsta tilraun til að skipuleggja línur, form og liti gruggi óhjákvæmilega hina hreinu tjáningu sálarlífsins. Tachistar virðast ganga fram hjá því, að sálarlífsstefnan er þess ekki umkomin, að skapa tjáningarhátt af sjálfsdáðum. Að til þess að gera sig skiljanlegan þarf aðferð, sem áður er þekkt (eins og tungumálið er fyrir bókmenntirnar), eða í stöðugri þróun (eins og aðferð abstrakt málaralistar). Og • ennfremur, að ekki er hægt að birta hugsanir sínar á annan hátt en þann, sem aðferðin leyfir í samræmi við lögmál hennar. Þannig er þetta um ólíkan tjáningarhátt eins og byggingarlist og tónlist). Með því að þvinga sálarlífið til að sniðganga öll þekkt tjáningartæki, verður árangur tachistanna raunverulega tjáningarform af allra frumstæðasta tagi, er hefur lágmarks möguleika. Þar af leiðir, að sálarlífið verður jafn frumstætt og það kemur fram með þessum hætti. Maður gæti undrazt, að tachistar virðast ekkert snortnir af þeirri frámunalegu meðalmennsku, er verk þeirra bera vott um. Ég held að það sé vegna þess, að þeir hafi stórum minni áhuga fyrir árangrinum en þeirri rómantísku aðferð er til hans leiðir. Raunveruleg tjáning sálarlífsins er þeim minna virði en sú upplífgandi tilfinning að vera frjálsir, þótt þetta frelsi sé blekking ein. Um innihald verkanna gera þeir ekki meiri kröfur en allur fjöldi fólks, er á sama hátt lætur sér nægja að sjá allt í þoku. Niðurstaðan verður sú, að tachistar hafa valið öruggnstu leiðina að myndrænu froðusnakki. Abstraktsjónin, sem þeir eru stundum að flagga með, afsakar þá engan veginn. En ég tel það þarfaverk að leggja það á sig að gera kenningar þeirra að engu. Tachistar hafa ekki uppgötvað annað í ósjálfráðri málaralist og afneitun myndræns tjáningarforms en afsökun fyrir leti þeirra og getuleysi til sköpunar. Sönnunina fyrir því er að finna í meðalmennsku verka þeirra. 29
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124

x

Birtingur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Birtingur
https://timarit.is/publication/823

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.