Birtingur - 01.01.1957, Blaðsíða 48

Birtingur - 01.01.1957, Blaðsíða 48
einu verulegu hreyfinguna síðan Abbey-leikhúsið var upp á sitt bezta. Verk Tennesee Williams, Arthurs Millers og Cliffords Odets eru nú stöðugt á skrám stærri og smærri leikhúsa um allan heim. Þessir höfundar eru ómyrkir í máli, taka vægðarlaust til krítískrar athugunar veilur nútímaþjóðfélags og segja söguna af drepandi raunsæi og demóniskum krafti. Þeir nota leiksviðið oft á nýstárlegan hátt og beita ýmsum tæknilegum brögðum, sem sum eru fengin að láni úr kvikmyndum. En þó er ekki hægt að segja, að þeir fleygi leikrituninni mikið fram á við. Þeir nálgast viðfangsefnin á hinn hefðbundna hátt, og grundvallarhugsunin, sem á bak við liggur, er hin sama og áður. Þó er eins og Tennesee Williams hafi reynt að fara inn á nýjar brautir, þegar hann skrifaði Camino Real, enda hefur það hlotið minnstar vinsældir verka hans. I því kastar hann fyrir borð miklu af þeirri köldu lógik, sem öll leikrit ætlar að drepa, sleppir sögunni um unga elskendur, sem annars eni oftast taldir nauðsynlegir, en byggir verkið aðallega á þjakandi innilokunarkennd, sem ríkir í ímynduðu lögregluríki í miðri eyðimörk i Suður-Ameríku, að mig minnir. Venjan er sú í betri leikritum, að rakinn er ferill einnar persónu eða hóps að ákveðnu atviki, sem markar hápunkt leiksins. Dramað er nú fólgið í því, að áhorfandinn samhryggist eða samgleðjist eftir atvikum söguhetjunum, að athuguðum öllum þeim aðdraganda, sem mestum hluta verksins hefur verið varið til að útskýra. 1 ,,dýpri“ leikritum, eins og þau eru nefnd, þarf oft meira en meðalskarpleik, sálrænt innsæi og rökfimi til að komast að réttri niðurstöðu um ætlan höfundar og yfir leitt til að fá botn í leikinn. Þá þykir dramatískt verk stórkostlegast, er einfaldir áhorfendur geta velt því fyrir sér mánuðum saman án þess að fá nokkurn tíma rökrænan botn í það. í fjórar aldir hafa spekingar deilt um það, hvort Hamlet hafi verið brjálaður eða ekki. Frá mínu sjónarmiði eru þessir menn í geitarhúsi að leita ullar. Hvers vegna megum við ekki fá list, sem skírskotar beint til tilfinninganna ? Ef við viljum skerpa hugann, getum við teflt skák, ráðið krossgátur eða farið á pólitíska fundi. Á síðari árum hafa listamenn verið meira og meira að kasta frásagnarkvöðinni fyrir borð. Ljóð eða málverk þurfti ævinlega að segja samhangandi sögu eða skýra í smáatriðum frá atviki eða útliti hlutar. Nú byggja menn verk sín meira á hugblæ og skírskota umbúða- og útskýringalaust til tilfinninganna. Bertolt Brecht hefur, að því er virðist, í leikhúsi sínu í Austur-Berlín skapað mjög sérstæðan stíl bæði í leik og leikstjórn. Hann er þar upþhafsmaður að ýmsum nýjungum, sem sennilega eiga eftir að ryðja sér til rúms í leiklistarheiminum, þótt svo hafi enn ekki orðið. 1 þessu leikhúsi mun áhorfndinn reka sig á hugmyndir, sem sóttar eru til Forn-Grikkja og Kínverja, enda segist Brecht sjálfur hafa myndað teóríu sína eftir nákvæman lestur leiklistarsögunnar- Það er eðlisgalli leiklistarinnar, að hún er háðari hylli fjöldans en aðrar greinir listar. Hver leiksýning hefur í för með sér mikla fjárfestingu, sem endurgreiðast verður af áhorfendum. Málari þarf ekki að leggja í aðra fjárfestingu en þá, sem strigasnudda og nokkrar litatúbur kref jast. Og ef verkið ihlýtur ekki hylli, er ekki annað í 34
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124

x

Birtingur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Birtingur
https://timarit.is/publication/823

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.