Birtingur - 01.01.1957, Blaðsíða 116

út í húmið sporlaust, líklega austur af
Hamrinum, þar sem allir hurfu, sem austur
fóru með f jallinu, „og þá fannst manni þeir
vera ekki lengur til.“
Trúarlífi Suðursveitunga hefur Þ. Þ. áður
lýst og allýtarlega. 1 þessari bók víkur hann
að þeim þætti mannlífsins á nokkrum
stöðum og býsna skemmtilega. Eftir því sem
ég ræð af þeim lýsingum, hefur verið
allblómlegt trúarlíf í Suðursveit í bernsku
Þórbergs, en nokkuð blendið. Við hlið
kristindómsins vaxa annarlegir kvistir,
sóldýrkun og frumstæður animismi, svo ekki
sé minnzt á álfa, huldufólk og þá svipi
dauðra, sem alls staðar eru á reiki. „Það var
óhugur í sumum við að opna glugga eftir
dagsetur. Það hélt, að eitthvað óhreint gæti
komið inn um hann, eitthvað loftkennt og
ósýnilegt." Trú á vatnsvígslur Guðmundar
biskups góða er heldur ekki útdauð, því
í Gvöndarbrunn „sótti ég einu sinni vatn til
að leggja við höfuðverk í Steinþóri bróður
mínum“, segir höf. Og „í Suðursveit var sólin
helgasta handarverk Guðs. Hún var
næstum ein persóna Guðdómsins.“ — Um
guðrækilega siði þessa fólks, eins og
krossanir, segir hann að sér hafi fundizt þær
„vera þakkargerð til Guðs fyrir að vera
sloppinn lífs gegnum myrkur næturinnar.“
En hér í finnur hann líka alvöru, „ég held
það hafi líka verið svolítill ásetningur í því
um Guði þóknanlega breytni þann daginn.
Það var talsvert um það í Suðursveit að
reyna að lifa eftir Guðs vilja“. En hann sá
líka, að fólk reyndi að ,,plata“ hann, það sá
hann á andlitinu á því. —
Mannkostir þessa fólks virðast fremur vera
meðfæddar dyggðir, ólærðar, náttúrlegar
og samgrónar lífi þess, eins og allir
mannasiðir hans sjálfs voru honum
meðfæddir. Ráðvendni þess var slík, að
óþarfi þótti á Hala að aflæsa nokkurri
útidyrahurð, og „allir á Hala sögðu alltaf
satt.“ — Margir bjuggu yfir dulrænum
gáfum, sem ekki eru settar í samband við
trúarbrögðin, heldur voru hluti af eðlilegu lífi
þessa staðar. Grun hafði hann um, að
Oddný „væri þannig gerð, að sambönd
hennar næðu út fyrir girðingar okkar
sýnilega heims.“ En slíkt var ekki talið til
ofsjóna í Suðursveit í þá daga, því að „það
var ekki siður í Suðursveit að sjá ofsjónir.“
Það má vera, að sumum finnist höf. hefði
mátt fella burt ýmsar lýsingar á hátterni
manna og dýra, sem særa viðkvæmar
tilfinningar þeirra.
Þessar lýsingar hef ég ekki fundið.
Þar sem sagt er frá æxlun búpenings, snigla
eða manna, er það gert á svo einfaldan og
náttúrlegan hátt, að það fellur inn í
hrynjandi þess lífs, sem kvikar í frásögninni.
Þar er ekkert óviðurkvæmilegt, enn síður
klúrt, í hæsta lagi náttúrlegt á sama hátt
og höf. sjálfur, eða á einhvern hátt bundið
döngun mannlífs og jarðargróða. •—
Þrá til þessa horfna heims Suðursveitarinnar
og söknuður bemskuáranna gægist sums
staðar fram í glettnum athugasemdum.
Nýrri landbúnaðartækni eins og
gaddavírsgirðingum tekur hann með
þessum orðum: „Þá dóu vornætumar í
Suðursveit“! Þegar glóðarkökurnar hverfa,
heldur krabbinn innreið sína. Og enginn
„varð blindur, og enginn fékk berkla á
Hala,“ þótt reyk legði af tým lýsislampans,
því að sá reykur „var víst hollur“, og „lýsi
var sagður hollur matur“!
En fleiri verur en menn, lifandi og dauðir,
koma fram á svið þessarar sögu. öll náttúran
er þar gegnum skoðuð, f jöll, hamrar,
98