Birtingur - 01.01.1957, Blaðsíða 91

Birtingur - 01.01.1957, Blaðsíða 91
sem lengst er kominn á þróunarbrautinni á þessum hnetti og er eina líftegundin hér, sem farin er litið eitt að hugsa og átta sig á sjálfri sér og hinum mikla heimi, er í vitsambandi við mannkyn annarsstaðar í geimnum. Þetta hefur mönnum ekki verið ljóst hingað til. Vitsambandið milli hnattanna hefur ávallt verið misskilið sem samband við yfirnáttúrlegar verur og andaheim. Upp af þessum misskilningi hafa sprottið tníarbrögðin, goðafræði og hverskyns hjátrú. Menn hafa ekki vitað. En nú er tjaldi vanþekkingarinnar loksins svipt frá, nýr skilningur er fenginn. Nú koma vísindin, náttúrufræðin, í stað trúarbragða og trúar á andaheim. Nú er fundinn lykillinn að túlkun menningarinnar, og heimspekin verður ekki lengur tómfræði (kenologi), heldur vísindi. Hin sanna heimspeki er loksins fundin. Heimurinn er ekki lengur leyndardómsfuilur. Heimsgátan, lífsgátan er ráðin. — Þetta er stórkostleg hugmynd, og sett fram af mikilli málsnilld, andagift og spámannlegum sannfæringarkrafti. — En hvernig v e i t dr. Helgi þetta ? Og komum við nú að aldaskiptavaldandi uppgötvun hans: Uppgötvun hans á eðli svefnsins og draumlífsins. Miðilsástand telur hann sama eðlis og venjulegan svefn, og þegar við hlustum á tal miðilsins, höfum við beinan aðgang að draumum hans. En gefum nú dr. Helga orðið um stund. Hann segir: ,,Emanations- eða útstreymiskenningin, er á þá leið, að alt hið orðna sé framkomið fyrir nokkurskonar útstreymi frá æðstu veru; sjeu tilverumyndirnar því ófullkomnari, því lengra sem þaðan er komið. En sú speki er komin upp þar sem sakir heiðríkju eða hálendis eða hvorstveggja, var gott til sambands við æðri verur. Og í sinni bestu mynd mun hún upprunnin vera í Asíuhálendi, þar sem fran hefir kallað verið, ekki alllangt frá Indlandi, einmitt á þeim stöðvum sem óx upp toppur mannkynsins, og beinast greri í hugunum að hinu fegursta og fullkomnasta máli. Megum vjer vel skilja, þegar oss er kunnugt orðið, að hver lifandi vera geislar frá sjer nokkurskonar krafti (bioradiation), og leitast við að framleiða sjálfa sig í öðrum verum (bioinduktion), að í slíkum kenningum fornra spekinga, er stefnt í áttina að mjög merkilegum sannindum. Vjer verðum að hugsa oss óendanlegan verund (jeg hefi þetta orð karlkyns; það hefir ef til vill verið af svipuðnm ástæðmn sem Empedokles segir sfairos en ekki sfaira) og einmitt af því að hann er óendanlegur, bætir hann alltaf við sig. Hinn fullkomni verundur hrindir frá sjer því sem er ófullkomið, því sem snúist getur til ills, verðimegund hins illa. Þannig kemur fram hyle grískrar speki, efni heimsins. En saga heimsins er þannig, að hinn fullkomni verundur leitast við að framleiða sjálfan sig í hinu ófullkomna efni, snúa hinu ófullkomna til fullkomnunar. Saga heimsins er endanlegur þáttur í tilveru, sem er óendanleg. Og vjer getum nú, með því að meta rjettar forna speki og styðjast við hinar nýju athuganir sem gerðar hafa verið, fengið betra yfirlit en áður yfir þessa sögu. Hið ófullkomna getur ekki nálgast hið fullkomna og þess vegna verður á hinn veginn: til þess að gera ,,efnið“ sjer líkt, það sem er svo ófullkomið, að grískir spekingar nefndu það to me on, það, sem ekki er, verður hinn fullkomni verundur að lúta að því, nálgast ófullkomnunina. 77
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124

x

Birtingur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Birtingur
https://timarit.is/publication/823

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.