Birtingur - 01.01.1957, Blaðsíða 39

Birtingur - 01.01.1957, Blaðsíða 39
það líka. Þriðja víddin t.d., sem greinileg er í náttúrunni, verður svipur hjá sjón í myndinni, sem þannig verður með allt öðrum hætti. Við breytingar á f jarvíddinni bætast allar þær breytingar vegna tjáningar, er samtíðarmenn okkar hafa gert í ríkum mæli, stundum í þeim tilgangi að undirstrika það sem raunverulega er hlutlægt, en oftar til þess að nálgast abstraktsjón án þess að yfirgefa hlutlægnina með öllu. Þeir málarar, sem ranglega eru nefndir „hálf-hlutlægir“ ganga oft mjög langt í meðferð sinni á náttúrlegum hlutum. Þeir taka sum atriði, sem eru mjög sérkennileg og slíta þau úr eðlilegu samræmi, er gerir þau strax þekkjanleg. Þeir sýna þannig vötn án strandar (Manessier), speglanir í rúðu án rúðunnar (Tal Coat), græna díla án trjánna (Bazaine) og fara auk þess með f jarvíddir á ýmsan hátt eins og þeim sýnist. Slík málverk eru fákunnugum óskiljanleg sem hlutlæg. Þrátt fyrir það eru þau ekki abstrakt og æfðir skoðendur hætta að láta blekkja sig. Þar sem þekkjanleg hlutlægni hefur nú verið yfirgefin af miklum meirihluta hæfra málara, er lítt þekkjanleg hlutlægni iðkuð af listamönnum, sem oft eru raunverulega hæfir. Verk þeirra koma þó oft upp um óánægju hið innra, sem þeir varast að viðurkenna fyrir öðrum eða þá sjálfum sér. Allt bendir til þess, að tvennt togist á um þá, abstraktsjónin, sem heillar þá í mesta máta og fígurasjónin, sem þeim finnst saknæmt að yfirgefa- En málverk þessara vandræðasömu manna hafa þó frá fleiru að segja. Þar kemur í Ijós vöntun á innri hrifningu, krafti, öryggi, baráttuhug, í fáum orðum sagt öllu því, er mest ber á í fegurstu verkum sögunnar. Slíkt finnst ekki nema hjá þeim, sem fegurðarskyn hafa. Fágun, bragðvísi og stundum hæfni hylja að litlu leyti lélega greind. Giotto, Griinewald og Tintoretto hikuðu ekki við slík verkefni. Okkar „hálf-hlutlægu“ menn tefla ekki á tvær hættur. Þetta er auðséð á verkum þeirra. Abstrakt-listin. Á það er ekki nægileg áherzla lögð, að abstraktmálarar hafa aldrei bundið sér þann erfiða bagga að skapa að öllu leyti nýja plastík, sem í málverki er sama sem ný rökvísi og nýtt tjáningarform. Fyrir þeim beztu er þetta ekki eins auðvelt og að misnota á sama hátt og þeir ,,hálf-hlutlægu“ hina óglöggu útskýringu rúmsins í sumum málverkum Cézannes, einfalda myndgerð Miros eða aðferðirnar, sem Klee fann upp. Á tímum forgöngumanna abstraktlistarinnar gat verið ástæða til að ímynda sér, að abstraktmálverk yrði til sem útkoma af frádráttardæmi og að hlutlægt málverk hlutlægnin væri = Abstrakt málverk. Fjölmörg fyrstu málverkin sem kölluð voru abstrakt, voru gerð eftir þessari formúlu. Nú þarf að gera meiri kröfur. Abstrakt málverk verður að vera án stuðnings hlutlægninnar, ef það vill vera til. Það verður að vaxa úr eigin jarðvegi eða hverfa til hlutlægninnar. Ef það byggir ekki á gjörólíkum sjónarmiðum og hlutlægt málverk, verður það ekki fært um að sýna inn í nýja veröld vits og tilfinninga, getur ekki vakið nýjan myndskáldskap og verður þar af leiðandi ekki annað en blekking. Hér munu þeir grípa fram í, sem láta sér hið óljósa vel líka. Þessir smápúkar eru 27
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124

x

Birtingur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Birtingur
https://timarit.is/publication/823

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.