Birtingur - 01.01.1957, Síða 30

okkur til fylgdar. Óskaplegir skynsemismenn
slá um sig meðal listamanna og til þess að
sanna að þeir séu efnishyggju- og
framfarasinnaðir, er þeim mikið í mun að
uppgötva fræðikenningar, sem döguðu uppi
fyrir hálfri öld, en gleyma
vísindunum. Þetta gæti bara verið
hlátursefni, en verður ósmekklegt og enn
einu sinni hættulegt fyrir vissan hátt
listrænnar tjáningar.
Fyrst af öllu er skáldskapurinn (poesi). Við
vitum að hann kemur fram á margan
hátt: í orðum, tónum, teikningu, lit, formum
sérstaklega og endurnýjast stöðugt fyrir
nýja tækni og hugmyndir. Að skilja list frá
skáldskap er f jarstæða: við slíkar
aðstæður hverfur listin þegar frá henni
er tekið það, sem er eðli hennar. En þe'ási
athöfn hefur það aðalmarkmið, að tengja
reynslu nútíma listar við staðreyndir
vísindanna, séu þau talin einkennandi fyrir
okkar tíma. Þetta verður enn til að magna
glundroðann, því ekki getur verið tun það að
ræða að tefla vísindunum fram gegn
skáldskapnum. Þá mætti líka fara að leggja
saman lítra og metra. Vilji listamaðurinn
taka uppgötvanir vísindanna til greina, þá
er það í alla staði réttmætt. En það getur
aldrei orðið í öðrum tilgangi en að skapa
list, nefnilega að yrkja. Notfæri hann
nýjustu vísindi og þau geri honum kleift að
umskapa fagurfræðina eða finna nýja
þá erum vér samþykkir, en takmark
tilraunar hans er list, orsök starfsins er
verkið, en ekki vísindi. Nema sjálf
vísindin nægi og afskipti listamannsins
séu óþörf. Ef einhver skúlptúr snýst
í lausu lofti fyrir rafmagni, þá er það
merkilegt, en hafi skúlptúrinn ekkert gildi
og sé staðsetning hans í rúminu án fegurðar,
Poliakoff: Málverk
Tobey: „Extesnension from Bagdad“
20
i