Birtingur - 01.01.1957, Side 105

og Músum og mönnum hefur
Þorsteinn Ö. Stephensen ekki gert
betur. Hann hæfir hlutverkinu eins og bezt
verður kosið. Allt er að vísu lagt upp í
hendur honum til stuðnings: höfundur færir
honum fyrirtaks gott leikrit, lifandi og
hrífandi, með heilsteyptri aðalpersónu og vel
aðhæfðum aukapersónum, mótleikarar hans
vinna svo vel úr hverju hlutverki, að hvergi
verða göt á heildinni, þýðingin er afbragð,
og leikstjórinn, Gísli Halldórsson, hefur
hvergi hlíft sér eða efnivið sínum, eins og bezt
kemur fram í leik Þorsteins Gunnarssonar.
Ungur piltur fær þar veigamikið hlutverk,
og gerir því einmitt hin réttu skil, svo að
algjör óþarfi er að nota hinn fasta frasa
leikdómara og segja: vegna æsku sinnar og
reynsluleysis réði hann ekki við hlutverkið.
Það var einmitt það, sem hann gerði,
hann réði við það meðfram vegna æsku
sinnar og reynsluleysis. Útkoman verður sú,
að Þorsteinn Ö. Stephensen tekst að opinbera
svo kviku mannssálarinnar, að enginn sá
gleymir, sem sjálfur hefur sál. En það eru
víst ekki allir.
Af öðrum leikurum fór Helga Valtýsdóttir
með stærsta hlutverkið, konu
Crocker-Harris. Hún sýndi vel vonsvikna
konu, hvort heldur í örvæntingarfullri
viðleitni til að halda elskhuga sínum, sem er
að ganga henni úr greipum, eða í einu
kaldrifjaðasta miskunnarleysi, sem sézt
hefur á sviði, þegar hún sviftir mann
sinn hinum eina gleðigeisla, sem lýst gæti
inn í skuggaleg ævikjör hans- En trú er hún
sjálfri sér í verknaði þessum, henni er það
sannleikur, að nemandi gefi kennara sínum
bók í því augnamiði einu að forða sér
frá falli. En þessi skapsmunakuldi hennar
veldur því, að hver friðillinn á fætur öðrum
bregzt henni þrátt fyrir ástríðuhita, og nú
sá síðasti. Eftirminnilegur er leikur hennar
þegar hún talar við Gilbertshjónin,
tvískinnungurinn og látalætin þræða þar
einstíg milli öfga, svo að aldrei má
hársbreidd muna.
Önnur hlutverk eru Hunter, elshugi hennar,
stórt og vandasamt hlutverk, sem Jón
Sigurbjörnsson gerði hin beztu skil,
Frobisher skólastjóri, vanþakklátt hlutverk,
sem Einar Ingi Sigurðsson túlkaði af
skilningi, frú Gilbert, sem Sigríður Hagalín
lék og Gilbert maður hennar, sem verður
minnisstæður sakir látleysis og innileika í
nærfærnum höndum Steindórs Hjörleifssonar.
Og er tími til kominn að maður sá hætti
að leika gamla karla.
Á frumsýningu var leiknum mjög vel tekið,
og blaðadómar næstu daga hinir
lofsamlegustu, en ekkert dugði: aðsóknin í
annað eða þriðja sinn var svo dræm, að
fresta varð sýningu. Eftir réttmætar
umvandanir dagblaða og hvatningu til
leikunnenda að sækja sjónleik þennan, jókst
aðsóknin svo, að húsfyllir varð í eitt sinn,
og hefði dugað til að fylla snöggtum stærra
hús en Iðnó. En nú brá svo við, að upp
reis einn leikdómari og spurði hvaða læti
þetta væru, leikritið væri fallið og þar með
búið. Kynnu menn ekki að taka
staðreyndum? Leikfélag Reykjavíkur skyldi
bara hætta að sýna Browning-þýðinguna,
fólk kæmi ekki að sjá hana. Og sú ósvinna
hafði gerzt, að dómi hans, að blöðin
leyfðu sér að skamma leikhúsgesti.
Upp frá þessu hefur sjónleikurinn verið
sýndur fyrir hálfu húsi.
Það kemur vissulega úr hörðustu átt, að
leikdómari skuli leggja sig fram um að
ganga af leiksýningu dauðri, þó hún hafi
89