Birtingur - 01.01.1957, Page 111

átakanlegar, umhverfi þeirra í senn
fjarstæðukennt og þó þaulkunnugt hverjum
þeim, sem gert hefur sér það ómak að
skyggnast undir yfirborð íslenzks mannfélags
um miðja tuttugustu öld.
1 hinum sögunum er ekki færzt eins mikið i
fang, en þær eru allar unnar af sömu
vandvirkninni. Kröfuharka höfundar við
sjálfan sig gerir honum fært að segja meira
í fáum orðum en öðrum tekst á mörgum
blaðsíðum. Stíllinn er sterkur og þjáll eins
og stálfjöður, sjálfum sér samkvæmur
og eðlilegur eins og náttúrufyrirbæri. Hvað
eftir annað- er hugsun orðuð svo gagnort,
en þó nákvæmt, að setningarnar verða
að orðskviðum: ,,.... það verkar lokkandi
eins og fyrirboði mikillar hamingju ■—
hamingju sem ekki veitist öðrum en þeim
fullorðnu, en aðeins hugmyndaflug stálpaðs
barns kann að meta til fulls“ og ,,. . .
tíminn, þessi þensla í rúminu, sem gerir
alla viðskila við allt.“
1 ritdómi í málgagni annars
rithöfundafélagsins hefur sögum Geirs
verið fundið það til foráttu, að þær fjalli
um lítilsigldar persónur. Slíkt
bókmenntamat hafði maður haldið að væri
úr sögunni. Það er einmitt styrkur þessara
smásagna, að þar eru vandmeðförnu efni
gerð listaskil. Engin fjöður er dregin yfir
niðurlægingu kokkálaða drykkjusjúklingsins,
sem sötrar úr kogaraglasinu sínu á
Arnarhóli, en hún verður ekki aðalatriðið,
heldur sú mannlega reisn, sem enn loðir
við þetta rekald. Það er einmitt órækasta
sönnunin um rithöfundarhæfileika Geirs
Kristjánssonar, að honum tekst að lýsa
útilegumönnum Reykjavíkur og andlegu
örkumlafólki án allrar tilfinningasemi, en
þó þannig að lesandinn setur sig í spor
persónanna, finnur að þarna fara
meðbræður, sem eiga allt annað skilið en
aðkast og sleggjudóma. Slík yrkisefni eru
ekki heiglum hent.
Það sætir furðu að úthlutunarnefnd
listamannafjár skuli hafa talið sér sæma að
setja höfund þessarar bókar hjá við
úthlutunina í vor.
Einar Bragi:
Geislavirk tungl
Meðalmaðurinn hefur mótað heiminn að
sínu geði og leitast við að búa þar sem bezt
um sig. Þrá hans er jafnvægi: jafnvægi
miðlungsmennskunnar. Hver sem sker sig
að einhverju leyti úr raskar jafnvæginu,
gerir Meðaljón óöruggan um sig, skelfir
hann, ergir og hneykslar með tilveru sinni
einni saman. Þess vegna er eðlilegt á
uppgangstímum smáborgarans eins og nú,
að þjóðfélagið sýni litla gestrisni kynlegum
kvistum, mönnum sem hugsa eða haga
lífi sínu öðru vísi en borgarinn, búa til
skrýtnar myndir, yrkja skrýtin ljóð, semja
skrýtna músík. Þeir eru dæmdir í útlegð
(og una henni þolanlega að minnsta kosti á
köflum, því fyrirlitningin er gagnkvæm).
Það væri brot á náttúrlögmáli, ef öld
Vilhjálms Þ. og Helga Sæmundssonar,
Ingibjargar Þorbergs og ,,snillinga“ Sveins
Ásgeirssonar gæti umborið jafn
óvenjulegan mann og til dæmis Jónas E-
95