Birtingur - 01.06.1959, Side 3

Orðsending frá tímaritínu Birtíngi
Ef dœma œtti af örlögurn islenzkra menningarrita sem komið hafa fram á sjónarsviðið á und-
anförnum árum, yrði ekki komizt hjá að álykta, að skilningur þjóðarinnar á því, að bokmenntir
vorar og listir eru sjálfur grundvöllur íslenzkrar þjóðmenningar, sé allmjög tekinn að sljóvgast.
Tímaritin Leikhúsmál, Ritlist og myndlist, Tónlistin, Musica, Byggingarlistin og Líf og list hafa
öll hnigið í valinn á bernskuskeiði, Menn og menntir og Valci virðast liðin undir lok, Helgafell
hefur legið í dái árum saman.
Hins vegar er mikil döngun í hinum fjölskrúðuga glæpa- og gleðisagnagróðri, sem skaut hér
rótum á stríðsárunum og er sem óðast að leggja undir sig landið. Heimilisritið, Hjartaásinn,
Stjörnur, Bergmál og Bláa ritið riðu á vaðið. Þau flytja einkum lapþunna erlenda ástarvellu sem
ódýrir hraðritarar semja handa andlegum munaðarleysingjum og idjótum. Þegar þessi rit voru
búin að annast forheimskun fólksins í nokkur ár, var jarðvegurinn búinn til sáningar œðri frœ-
korna: Örninn, Blandaðir ávcxtir, Fönix, Salt, Sakamál, Sök, Afbrot, Séð og lifað bœttust í hóp-
inn — f jögur þau síðustu í sama mánuði — og lífa góðu lífi. Þessi rit birta einkum klámsögur,
myndir af nöktum konum-og œsilcgar frásagnir af morðum, ránum, nauðgunum og öðrum glœp-
um. Um nœsta skrefið á þessari þróunarbraut þarf ekki að spyrja: Þegar þessi rit hafa rækt
skrílmenningarstarfsemi sína í nokkur ár, koma hasarblöð með glœpasögur í myndum, svo að
menn þurfi ekki að leggja á sig að lesa.
Flest eru þetta Ijósfœlnar plöntur. Utgefendur þeirra og ritstjórar forðast oftast að koma fram
í dagsbirtuna og sverja sig að því leyti í œtt við söguhetjur sínar, sem jara tíðast á kreik, þegar
rökkva telcur, til að afla sér jjár. Eru liér ótrúlegustu menn að verki. Myndu fáir trúa því á suma
þeirra, að þeir gerðu sér það að atvinnu að afmenna þjóðina og œskuna sérstaklega í gróða-
skyni.
Tímaritið Birtingur er alger andstœða þessara rita. Þótt reynslan sem fengin var af útgáfu
menningarrita hér á landi vœri aUt annað en uppörvandi, var stofnað til útgáfu Birtings í þeirri
bjargföstu trú, að þeir sem einhvers meta íslenzkar bó/cmenntir og listir myndu sjá svo um, að
eitt mánaðarrit um menningarmál fengi þrifizt á Íslandi.
í jyrsla tölublaði Birtings var því heitið, að ritið yrði vel vakandi í menningarmálum, áhuga-
samt og forvitið um allt sem verða mœtti bókmenntum vorum, listum og menningu til vaxtar og
viðgangs. Af ejni þriggja jyrslu heftanna má nefna: Ljóð og Ijóðaþýðingar eftir Jón Óskar,