Birtingur - 01.06.1959, Síða 56

vonsvikna fólk sem ég á ekki annað sameiginlegt með en heimilisfangið
á manntalsskýrslunni: hvers vegna ætti manni að þykja vænt um
það?
Hún leit á hann. Hann hafði elst; leit út fyrir að vera miklu eldri en
Jiann var. Munnvikin sóttu lengra niður með hverjum degi sem leið,
hrukkurnar við augun voru orðnar hvítar. Hann hefði líka verið lag-
legur ef andlitið hefði ekki sífellt verið þrútið og augun blóðhlaupin og
sljó: sömu, grænu augun og hennar. „Kjáninn þinn, hugsaði hún —
ef þú bara vissir hvað mér þykir í raun og veru vænt um þig. Kanske
vænna en um nokkurn annan. Hefði ég minnstu tryggmgu fyrir því að
þú værir bara að hlaupa af þér hornin þá sæti ég ekki hér hjá þér
núna. Ég veit að þú ert að segja þína hjartans meiningu. Ég, systir
þín, sit hér og má hlusta á fylliríisröflið í þér og get ekkert orðið
að liði, já, ég get ekki einu sinni dregið þig heim. Ég vildi að þú
skildir það nú að ég get svo sannarlega ekkert fyrir þig gert“.
Skyndilega varð ókyrrð við skenkiborðið. Tveir þjónar höfðu gripið
mann og voru að henda honum út. Þegar þeir komu fram í dyrnar
spyrnti annar þjónninn við honum með hnénu. Agnieska hallaði sér
að Grzegorz.
— Er ég þér líka einskis virði?
— Þetta er smjaður, lýðskrum, sagði hann — aðferð sem okkar öld
er búin að fletta rækilega ofan af. Stalín mistókst með hana, hvaða
ástæðu hefur þú til að halda að hún gagni þér?
— Ég held hvorki eitt né neitt. Ég er bara þreytt.
— Allir eru þreyttir. Það er tvennt sem tengir fólk saman hér í Pól-
landi: vodka og þreyta.
— Grzegorz, þú veist með sjálfum þér að þetta verður betra.
— Áreiðanlega! En segðu mér þá, hvernig er hægt að gleyma því sem
var, lífinu sem var lifað, hvernig maður fór með fólk? KPP-mennirnir
fengu uppreisn eftir dauðann en hver veitir mér uppreisn í lifanda
lífi?
— Þú hefur ekkert gert af þér.
— Ég hafði ekki valdið. Ég átti ekki annað en ofstækið. Ég var svín
— Allir eru þreyttir. Það er tvennt sem tengir fólk saman hér í Pól-
segja. Það er betra að hreinsa sig af stóru mistökunum en smásynd-
unum, því get ég lofað þér. Ég var ritari við skólann og vísaði mönn-
um frá námi fyrir það eitt að eiga frænku í Pernambuko eða vegna
þess að afi þeirra var tsarnjósnari. Ég gerði það sem ég gat, það get-
urðu reitt þig á. Og nú vil ég vita hvar ég stend í lífinu. Er ég svín eða
er ég hetja? Það er annars ekki raunhæft: svín getur orðið hetja ef
nauðsyn krefur. Það sem ég vil vita er: á hvaða grundvelli sný ég aftur
52 Bii'tingur