Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1983, Blaðsíða 144

142
Þórólfur Þórlindsson
notkun stéttarhópanna tveggja á ítarlegu og knöppu málfari sé óháð
verklegri greind. Hann telur að vísu að það sé samband milli mál-
greindar og málfars (Bernstein virðist álíta að málfarið hafi áhrif á
málgreindarvísitölu en ekki öfugt). Ekki er þó alveg ljóst hvernig
Bernstein hugsar sér að málfar hafi áhrif á námsárangur. Hann virðist
hugsa sér að knappt málfar verki eins og hemill á tjáningarhæfni lág-
stéttarbarnanna fremur en hugsun þeirra. Þetta er þó ekki alveg ljóst
eins og reyndar svo margt annað í kenningum Bernsteins.
1.4 Samband málfars, stéttarstöðu og námsárangurs: helstu tilgátur
Hér að framan hef ég gert grein fyrir nokkrum grundvallaratriðum
í kenningum og rannsóknum Bernsteins um samband málfars og félags-
skipunar. Ég ætla nú að draga þessa umræðu Bernsteins saman í örfáar
megintilgátur sem hafa má að leiðarljósi er raungildi hugmynda hans
er metið:
Hugmyndir Bernsteins um samband stéttarstöðu og málfars má setja
fram í eftirfarandi tilgátum:
(3) TILGÁTUR UM SAMBAND STÉTTARSTÖÐU OG MÁLFARS:
1 Jákvæð fylgni er milli ítarlegs málfars og stéttarstöðu.5
2 Sambandið milli ítarlegs málfars og stéttarstöðu helst óbreytt
þegar verkgreindarvísitölu er haldið stöðugri.
f anda þeirra staðhæfinga Bernsteins að unglingar úr millistétt nái
betri árangri í námi en unglingar úr lágstétt vegna þess að hinir fyrr-
nefndu noti fremur ítarlegt málfar en hinir síðarnefndu mætti setja
fram eftirfarandi tilgátur:
(4) TILGÁTUR UM SAMBAND MÁLFARS, NÁMSÁRANGURS OG
STÉTTARSTÖÐU:
3 Jákvæð fylgni er milli námsárangurs og stéttarstöðu.
4 Jákvæð fylgni er milli ítarlegs málfars og námsárangurs (ein-
kunna)
5 Þegar ítarlegu málfari er haldið stöðugu, hverfur sambandið
milli stéttarstöðu og námsárangurs.
5 Hugtakið fylgni er notað hér í tölfræðilegri merkingu. Fylgnistuðullinn segir til um
(línulegt) samband (samdreifingu) tveggja breyta. Hann getur tekið gildi frá — 1 til+1.
Sé fylgnin milli tveggja breyta, x og y, -1, er algjörlega neikvætt samband milli
þeirra. Sé fylgnin 0 er ekkert samband milli breytanna. Sé fylgnin aftur á móti + 1,
er algjörlega jákvætt samband milli þeirra.