Vera - 01.12.1984, Qupperneq 41

Ljósmynd Helgi J. Hauksson. Úr bóklnnl Verkfallsátök og fjölmiölar — birt meö leyfi Samtimans h/f.
Að loknu verkfalli BSRB er vert að
íhuga hver sé staða kvenna innan
BSRB og hvort eitthvað hafi verið
gert í þessum kjaradeilum til að bæta
stöðu þeirra sérstaklega.
Konur eru yfir sextíu prósent félags-
manna BSRB, þær skipa í miklum meiri-
hluta lægstu launaflokkana og stærstu
kvennastéttunum er raöað fyrir neöan
miöju launastigans. Konur voru mjög virk-
ar í verkfallinu, þær stóöu verkfallsvaktir,
dreifðu fréttabréfum og unnu í félögum
sínum. En þær voru ekki áberandi í for-
ystusveit bandalagsins, þaö voru karlar
sem komu fram fyrir hönd þess. Þó voru
konur í fyrsta sinn jafnmargar körlum í
sextíu manna samninganefnd BSRB, en í
tlu manna nefndinni sem er skipuð for-
Loönnum stærstu félaganna voru aðeins
*vær konur.
Fréttir úr verkfallinu beindu athygli
manna aö hinni miklu þátttöku kvenna í því
°9 hve duglegar þær voru aö mæta á vakt-
lr- En lítiö sem ekkert var gert til aö meta
ástæður þess. Gæti ástæöan legið í því
hversu konur eru vanar aö vinna ólaunuö
eða illa launuð störf? Auðvitaö hljóta
ástæðurnar aö vera fleiri en ein, en ein
Þeirra viröist augljós: Konur voru virkar í
Verkfallinu vegna þess aö þær búa viö
smánarleg kjör og vildu berjast fyrir kjara-
bótum.
Þaö er engin ástæöa til aö vanmeta þá
baráttu sem BSRB menn háðu né þá sam-
stöðu sem þeir sýndu. Hins vegar þýðir
ekki að horfa fram hjá því að hlutur þeirra
lægstlaunuðu, sem eru að mestu leyti kon-
ur, var ekki borinn sérstaklega fyrir brjósti.
í grein í Ásgarði 4, 1984 (síðasta blaði
fyrir verkfall) segir Haraldur Steinþórsson
varaformaður BSRB meðal annars:
„launakerfi opinberra starfsmanna er
/. . ./ fastmótað og lítið sveigjanlegt og því
hljótum við að gera kröfur um leiðréttingu
og jöfnuð við launakjör annarra í samræmi
við gildandi kerfi og þá með einfaldri kröfu-
gerð.” Og síðan segir hann að samninga-
nefnd hafi talið réttast, miðað við stöðu
mála, að krefjast sömu prósentutölu á öll
laun. í samræmi viö þetta var í verkfalli
BSRB lögð áhersla á launahækkanir til fé-
lagsmanna en aðrir þættir, s.s. endurmat
á starfsstéttum og röðun í flokka, látnir
liggja milli hluta. Allir áttu auðvitað að fá
launahækkun en engar róttækar breyting-
ar voru á stefnuskrá.
Þaðerljóst aðhið „gildandi kerfi”, bæði
hjá BSRB og öðrum verkalýðsfélögum,
felur í sér launamisrétti, þar sem konur og
hefðbundin kvennastörf eru metin til lágra
launa. Og eins og sést af orðum Haralds
og kröfum verkfallsmanna stóö aldrei til að
hróflaviðþessukerfi, endaekki hlaupiðað
því, þar sem það er „fastmótað og lítiö
sveigjanlegt.”
( verkfalli BSRB var kynbundið launa-
misrétti ekki til umræðu. Þar með var strax
útilokaö að staða kvenna, meö tilliti til
launa (og þar með aukins jafnréttis),
myndi batna. Séð frá sjónarhóli láglauna-
kvenna hlýtur verkfallið því að hafa mistek-
ist og það jafnvel áður en það hófst. Vegna
þessa er bréfberum ennþá grunnraðað í
launaflokka fyrir neðan láglaunamark og
þess vegna eru sjúkraliöar, fóstrur,
hjúkrunarfræðingar og kennarar ennþá
um eða fyrir neðan miðju launastigans.
Allar þessar starfsgreinar eru kvenna-
greinar og starfssvið allra nema bréfbera
er umönnun sjúkra, menntun og uppeldi
barna. Matið á þessum starfsgreinum og
röðun þeirra í hið gildandi launakerfi sýnir
í hnotskurn verðmætamat valdsmanna á
þessum störfum.
En verkfallið er afstaðið og samningarn-
ir voru samþykktir meö yfirgnæfandi meiri-
frh. á bls. 56
41