Vera - 01.06.2000, Side 41

Ll M I Q N L I S X
Ofra Haza
f.19.11.1959(eða 57)-d.23.2.2000
Ein vinsælasta söngkona ísraels, Ofra Haza,
lést rúmlega fertug sl. febrúar eftir stutta
sjúkrahúslegu (tveggja vikna). Banamein
hennar mátti rekja til alnæmis. Fáir munu
þó hafa vitað um veikindi, jafnvel ekki
hennar eigin fjölskylda, nema ef vera kynni
eiginmaður söngkonunnar. Honum giftist
Ofra í júlí 1997; hennar fyrsta hjónaband
og hún eignaðist engin börn. Þessum eig-
inmanni Ofru er lýst sem hálfgerðum
skúrki í netheimildum mínum en Doron
Ashkenazi heitir hann og er titlaður sem
kaupsýslumaður. Ijað er að því að hann
hafi látið Ofru liggja fárveika heima hjá sér
þar til systir hennar lét senda hana á sjúkra-
hús, en á meðan á hann að hafa verið að
reyna að selja eigur hennar. Ekkert veit ég,
en ljótt er ef satt reynist.
Evrópubúar urðu varir við sönglist og
glæsileik Ofru Haza er hún söng fyrir hönd
Israels í Evróvisjón-söngvakeppninni árið
1983 og kom laginu Hi! í 2.sæti. 1985 gaf
hún svo út þá plötu sem ég leyfi mér að
halda að sé hennar þekktasta í Evrópu. Yem-
enite songs nefnist hún upp á ensku (.. .fæst
í Japis...) og vísar titillinn til þess að text-
arnir eru eftir þekkt skáld gyðinga sem
uppi var á 16.öld og bjó í Jemen en þar var
töluverð gyðingabyggð. Foreldrar Ofru
fæddust í Jemen en flúðu þaðan vegna of-
sókna þarlendra múslimskra stjórnvalda, en
flestir þeir Jemen-gyðingar sem eftir voru í
Jemen þegar Israelsríki var stofnað 1948
voru fluttir loftleiðina þangað tveim árum
síðar.
Ofra Haza var yngst níu systkina, fædd
og uppalin í fátækrahverfi í Tel Aviv og
byrjaði að syngja og dansa með leikhóp
þegar hún var 12 ára. Ahuga hennar á
Jemen-söngvunum mun móðir liennar
hafa vakið en hún kvað liafa verið þekkt
söngkona í Jemen og
kenndi dóttur sinni mik-
ið af fornum lögum.
Ofra og samstarfsmenn
hennar í tónlistinni
vildu færa þennan forna
sjóð til nútíðarinnar og
blönduðu nútímalegum
tölvuryþma við hljóm
hefðbundinna ísraelskra
hljóðfæra (sem í vestrænum eyrum hljóma
þó líklega meira framandi en nokkur
tölva...).Yemenite songs er tímamótaplata
í þessum efnum og enn eru menn að gera
skemmtilegar tilraunir með því að blanda
saman allslags fornri eða gamalli tónlist og
tölvutöktum, eða teknó-músik eins og það
kallast nú.
En það var ekki bara Ofra og félagar sem
nýttu sér vestræna tölvutækni, síðar snerist
það við og margir vestrænir popparar not-
uðu rödd Ofru og tónlist inn í sín lög, t.d.
Eric B. & Rakim; M.A.R.R.S. (Pump up the
volume); Sisters of Mercy... Það síðasta
fréttnæma um sönglist Ofru Haza sem ég
man eftir að hafa frétt er að hún söng í
Osló þegar þeir Rabin, Peres og Arafat
fengu friðarverðlaun Nóbels 1994 og hún
söng hlutverk móður Mósesar í myndinni
The Prince of Egypt 1998.
Ofra Haza gaf út fjölda platna í Israel
sem ekki hafa sést eða verið áberandi í hin-
um svo kallaða vestræna heimi, m.a.barna-
plötur. Hún var algjör stjarna og mikils
metinn listamaður í sínu heimalandi og
víðar um austurlönd, en hún söng ekki
bara á liebresku heldur líka armönsku og
arabísku, auk ensku. Landar hennar gerðu
henni glæsilega útför í
Tel Aviv þar sem meðal
annarra voru viðstaddir
forsætisráðherrann Ehud
Barak og sá fyrrverandi,
Shimon Peres.
Blessuð sé minning
Ofru Haza.
Whitney
Houston
1985-2000
Neineinei... Whitney Houston er
ekki dáin, enda eldri en 15 (lík-
lega 36 ára). Hún var bara að
senda frá sér Greatest hits safn
svona í kjölfarið á hinni finu plötu
sinni frá 1998 sem birtist eftir all-
langt hlé á sólóferli hennar, en
með henni sýndi Whitney að hún
er langt frá því að vera dauð úr öll-
um æðum. Það er reyndar ekki
hægt að mótmæla því að Whitney
er ein raddmesta og fegursta dæg-
urlagasöngkona aldarinnar og tal-
in upp í sömu andrá og Aretha
Franklin en tískustefnur verða
mörgum listamönnum til tjóns og
ekkert gefið að fólk haldi vinsæld-
um þótt það sé með bestu söng-
rödd í heimi.
Whitney; The greatest hits er
tveggja diska safn með 35 atrið-
um. Ekki eru lögin þó jafn mörg
því að fjögur þeirra birtast í tveim
útgáfum: Greatest love of all; I'm
your baby tonight; I will always
love you og It's not riglrt but it's
okay. Fjögur ný lög eru þarna og
eru þrjú þeirra dúettar þar sem
Whitney syngur á rnóti George
Michael, Enrique Iglesias og
Deboruh Cox. Af þeim 27 lögum
sem þá eru eftir má nefna Saving
all my love for you; Didn't we
almost have it all; I'm every wom-
an; I wanna dance with sorne-
body... og How will I know.
Góða skemmtun!
VERA • 41